De Tijdlijn van… Wouter Pocornie

Gentrificatie 101

25.08.20 Wouter Pocornie 5 minuten lezen

In de lente van 2019 verzorg ik in samenwerking met The Black Archives een inleiding voor de theatervoorstelling Clybourne Park. Productiebedrijf Well Made Productions brengt hiermee een derde- en laatste Amerikaans voorstelling uit de ‘Raisin-cycle’ naar Nederland. De productie tourt door het land en wij gaan de tour achterna en de voorstelling voor.

Onze inleiding gaat over de productie zelf, enkele archiefstukken uit The Black Archives en natuurlijk over gentrificatie vanuit een stedenbouwkundig perspectief. Het theaterstuk gaat namelijk over gentrificatie met de nadruk op etniciteit. In onze inleiding is context daarom key. Dit is een interessante manier om in de Randstad, Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Haarlem, met de bezoekers in gesprek te gaan over gentrificatie. De bezoekers zijn divers en dat gaat gepaard met enorme verschillen in bewustzijn rondom het thema. In Rotterdam zitten de bezoekers er al helemaal klaar voor. Met het ‘Sloopreferendum’ (zie video hieronder uit 2016) nog vers in het collectieve geheugen, benoemen zij meerdere aspecten van gentrificatie in dialoog met ons als sprekers maar ook onder elkaar. Maar het komt ook voor dat ik na enkele minuten spreken erachter kom dat ik eerst nog moest uitleggen dat het niet genderficatie was maar gentrificatie.

Slopen of Niet Slopen?

Na een crash course gentrificatie mogen enkele veelvoorkomende aannames worden doorgestreept. Gentrificatie is geen synoniem voor het simpelweg opwaarderen van een buurt, het veiliger maken van een onveilige buurt, positieve branding van een probleemwijk, of een systematisch “organisch” verschijnsel waarin kapitaal vanzelfsprekend leidt tot verdrijving van minderbedeelde bewoners ten opzichte van nieuwkomers. Het gaat ook verder, dieper en breder dan de typisch blootgestelde kunstenaarsplekken in de plint, gecureerde postindustriële koffietentjes op de hoek, ambachtelijke amandelkoekjes op het menu, açaí-smoothies in de blender en bakfietsen op de stoep. Al deze associaties zijn wel degelijk onderdeel in beeld en momentopnames binnen gentrificatie maar doen geen recht aan de complexiteit. Het gaat dan namelijk te weinig over grondexploitatie, gestuurde programmering in openbare ruimte, politieke representatie in beleid en tijdens buurtgesprekken, kennis over inspraak en inzicht over de uitgave van publieke gelden zoals buurtbudgetten.

Op de tijdlijn zijn mooie architectonische bouwwerken van onze stad te zien. Wanneer ik een tour geef door de stad en stilsta bij noemenswaardige architectuur van de 21e eeuw, dan kan ik natuurlijk verwijzen naar projecten zoals Station Bijlmer ArenA, Patch22, De Ceuvel, en klusflat Kleiburg. Vanuit het perspectief van gentrificatie, meenemend dat dit een universeel relevant thema is dat onze tijdsgeest kleurt, vraag ik je als ontwerper, beleidsmaker, opdrachtgever, betrokken buurtbewoner, en to whom it may concern, ook de bebouwing te beschouwen vanuit socio-economische en culturele context.

Voorbij de vormentaal vertellen de gebouwen van de afgelopen twintig jaar aan wat en aan wie de stad ruimte biedt: Is dat de gentry van Amsterdam?

Website by HOAX Amsterdam