arcam

Het Zaanstraat Emplacement, gelegen tussen het Westerpark en de Spaarndammerbuurt, heeft een rijke geschiedenis die teruggaat naar de jaren ’30. Het Emplacement is oorspronkelijk gebouwd voor het onderhoud van elektrische treinen en daardoor was het een belangrijk onderdeel van de elektrificatie van het Noord-Hollandse spoornetwerk. In de plannen van Haven-Stad staat voor het Zaanstraat Emplacement echter een transformatie gepland. Het Integraal Raamwerk Haven-Stad stelt dat dit gebied in de toekomst plek kan bieden voor ongeveer 2000 woningen, sportvelden en groen. Bovendien zal de kop van het emplacement aansluiten op het nieuwe metrostation Hemknoop. Wanneer deze transformatie precies in gang gezet wordt, is nog onbekend.

De bouw van bijna 2000 woningen op het Zaanstraat Emplacement brengt verschillende uitdagingen met zich mee. De verhoging van de rails compliceert de transformatie naar een woonwijk, maar de centrale ligging en goede verbindingen bieden kansen voor een aantrekkelijke woonomgeving of een uitbreiding van het Westerpark. Dit betekent ook dat de wisselsporen en werkplaatsen voor de treinen verplaatst zal moeten worden. Het is op dit moment nog niet duidelijk waar het emplacement heen verplaatst kan worden. Er wordt bijvoorbeeld gezocht naar een locatie in het Westelijk Havengebied.

De ongeveer 70 jaar oude revisieloods op het Zaanstraat-terrein is ontworpen door de gerenommeerde spoorwegarchitect H. G. J. Schelling. Met zijn karakteristieke zadeldak en 18 rupsvormige lichtstraten, toont de loods een opvallende bouwstijl met bewaarde originele elementen. Volgens Gemeente Amsterdam moet de loods, die de industriële geschiedenis van Amsterdam belichaamt, een nieuwe bestemming krijgen in Haven-Stad met cultureel belang. Ook de aansluiting met omliggende buurten zoals de Spaarndammerbuurt en het Westerpark is een groot vraagstuk. Hoe transformeert het Zaanstraat Emplacement van een barrière naar een verbinding?

In de tentoonstelling Horizon Haven-Stad 2075 speelt het interactieve onderzoeksstation een centrale rol bij het onderzoeken van nieuwe mogelijkheden voor dit gebied.

Je wordt uitgedaagd om na te denken over de vraag: wat is een geschikte functie voor het spooremplacement? Je kan via verschillende onderzoeken, kaarten en bouwblokken diverse scenario’s ontdekken en creëren op het onderzoeksstation. Zo kun je kiezen voor ‘de groene lijn’ als uitbreiding van het Westerpark, een uitbreiding van de Spaarndammerbuurt, een plek gericht op beweging en ontspanning, of de ‘kop van Zaan,’ waarbij er eerst zorgvuldig wordt nagedacht en pas gebouwd wordt als er een sterk plan is, vergelijkbaar met de ontwikkeling van de Kop van Java. Uiteindelijk kun je stemmen op het scenario dat het beste jouw visie weergeeft. Zou je naast het spoor kunnen wonen?

Horizon Haven-Stad 2075 (15 november 2024 – 23 maart 2025) belicht de ingrijpende transformatie van Amsterdam, met de stadsuitbreiding van 40.000 tot 70.000 woningen in Haven-Stad. Terwijl de stad in 2025 haar 750-jarig bestaan viert, biedt deze tentoonstelling een blik op de toekomst. Ontdek belangrijke thema’s zoals havenarchitectuur, verdichting en duurzaamheid door de ogen van fictieve personages.