arcam

In opdracht van de HvA stuurt Arcam eind oktober een ‘Open Call’ rond in haar netwerk. De oproep: denk na over hoe zowel de sociale als ecologische veerkracht (later omgedoopt tot het ‘human’ en ‘non-human’ perspectief) in de wijk Holendrecht verbeterd kan worden door ruimtelijke ingrepen. De geselecteerde teams zullen deelnemen aan een charette (ontwerpweek) om ontwerpvisies voor dit vraagstuk te ontwikkelen. Dit vraagstuk komt voort uit een onderzoeksproject van de HvA getiteld ‘van preventie naar veerkracht’, waarin wordt onderzocht welke lessen er uit de Covid-19 pandemie kunnen worden getrokken om wijken sociaal en ecologisch veerkrachtiger te maken.

De drie geselecteerde teams tonen affiniteit met het vraagstuk en benaderen de opgave in Holendrecht bovendien met creatieve en innovatieve oplossingen:

– Team W (Edith Winkler, Floor van Ditzhuyzen, Lotte de Haan, Hedwich Hooghiemstra en Nadia Pepels)

– Team + (Sven Hoogerheide, Michael Daane Bolier, Ruben San A Jong)

– Team TIME (Edo Bakovic, Mireia Martín, Ieva Mileika en Tamara Yazigi)

De kick-off van de charette vindt plaats in ‘de Groene Hub’, een doe- en leergemeenschap voor sociale en duurzame initiatieven, gesitueerd in hartje Holendrecht. Na de ontvangst en korte introductie van Martin Jas-Mögling, financieel directeur van de Groene Hub, worden de deelnemers geïnformeerd door zowel Eigen Haard als de HvA. Marion Kranenburg en Imke Veltmeijer (Eigen Haard) introduceren de teams met de nodige informatie over de wijk en Boudewijn Boon (projectleider HvA) laat de teams kennismaken met het raamwerk waar hij en zijn collega’s al maanden aan werken. Het raamwerk moet de teams handvatten bieden bij het ontwikkelen van hun uiteindelijke ontwerpvisies voor Holendrecht. Gedurende de gehele week is Boudewjin aanwezig bij het ontwerpproces en volgt hij de toepassing van het framework op de voet.

Onder leiding van Eigen Haard en afgevaardigden van de Gemeente Amsterdam worden de teams vervolgens rondgeleid door de wijk. Naast het bekijken van de woningbouw en de openbare ruimte worden ook sociale initiatieven in de wijk zoals buurtwerkkamer Casa Jepie Makandra bezocht.

Na deze eerste dag op locatie komen de deelnemers bijeen op de kade van Arcam. Hier werken zij de resterende dagen aan hun ontwerpvisies. Voorzien van schetsrollen, pennen en stiften en een A0 onderlegger van Holendrecht, gaan de interdisciplinaire teams aan de slag onder begeleiding van de masters Tess Broekmans en Lyongo Juliana. Dagelijks krijgen de ontwerpers een bevlogen gastlezing. Thijs de Zeeuw (Architect in residence bij Arcam in 2021), Pinar Sefkatli (PhD kandidaat UvA), Daphne Bakker (redacteur bij Failed Architecture) en Marthe Singelenberg & Dija Kabba (Women Make The City), en ook masters Tess Broekmans en Lyongo Juliana presenteren hun visie op de thematiek van veerkrachtigheid.

Na een week intensief werken presenteren de teams hun uiteindelijke bevindingen en ontwerpvisies via Livestream aan alle geïnteresseerden en betrokkenen. Team TIME bijt het spits af met een door hen ontwikkelde nieuwe aanpak waarin systematisch is uitgedacht op welke manier bewoners meer inspraak kunnen krijgen in de ontwikkeling van hun Holendrecht. Onder andere met de introductie van een permanent aanwezig team in de wijk beoogd team TIME zowel het human als non-human perspectief van Holendrecht meer zeggenschap te geven.

Vervolgens is het de beurt aan Team +. In plaats van een aanpak te ontwikkelen, focust dit team zich meer op de fysiek-ruimtelijke ontwikkeling van Holendrecht. Het team pleit voor de ontwikkeling van twee assen door de wijk. Enerzijds is er de horizontale as in de wijk die voornamelijk de buurt in contact brengt met de zakelijke kant van het gebied aan de andere kant van het spoor. Team + pleit echter dat de verticale as net zo goed van belang is en bovendien een verdere segregatie in het gebied kan voorkomen. De verticale as zal haar focus leggen op een sociaal en lokaal programma om zo nieuwe en oude bewoners met elkaar samen te brengen.

Tot slot is Team W aan de beurt die ook op geheel eigen wijze hun ontwerpvisie vorm heeft gegeven. Via een bottom-up approach heeft dit team getracht op een radicaal andere manier te kijken naar de problematiek in Holendrecht. Door middel van een social design interventie raakte het team in gesprek met bewoners en andere lokaal betrokkenen. De geoogste verhalen tijdens die gesprekken vormden de basis voor de plan- en ideevorming van het team en werden vervolgens uitgetekend in zogeheten soft maps. Op een haast poëtische wijze gaf Team W inkijk in daar waar juist de krachten van de wijk Holendrecht liggen.

De Design-charette heeft geleid tot inspirerende en verfrissende ideeën. Zowel Arcam, Eigen Haard als de HvA kijken terug op een zeer succesvolle week en willen alle deelnemers bedanken voor hun bijdrage.

Ben je ook enthousiast geraakt over de ontwerpvisies? Noteer dan alvast 31 maart in je agenda. Die woensdag lichten de deelnemers hun bevindingen uitgebreid toe in Pakhuis de Zwijger. Tot die tijd kan je ook de livestream terugkijken.

Het onderzoek van de HvA wat aanleiding was voor deze charette is een samenwerking tussen de lectoren Frank Suurenbroek en Martijn de Waal van de lectoraten Bouwtransformatie en Civic Interaction Design. Het onderzoek is gefinancierd door ZonMw in de subsidieronde ‘COVID 19 Maatschappelijke Dynamiek’. Wil je meer weten over het vervolg van deze studie? Check dan de projectpagina van de HvA.