Van de eerste ‘drone’ tot wonen op mars

Een tijdlijn langs uitvindingen voor huizen van de toekomst

22.06.22 Arcam

Uiteindelijk bereikt alle innovatieve technologie, vaak ontwikkeld op universiteiten en in het leger, onze huiskamer. Veel van de hedendaagse technische snufjes zijn gebaseerd op uitvindingen die soms al meer dan 100 jaar geleden zijn gedaan. Vervolgens worden ze door ontwerpers geïntegreerd in hun visies op wonen in de toekomst.

We nemen je mee langs een tijdlijn van 17 uitvindingen voor 11 huizen van de toekomst, te zien in de tentoonstelling Private_Eye_Butler_Spy (11 maart – 26 juni 2022)

1848
Uitvinding van de eerste ‘drone’- Oostenrijkse leger

De eerste Unmanned Aerial Vehicles (UAV’s) waren met bommen behangen heteluchtballonnen die in 1849 op Venetië neervielen. Met elke oorlog worden drones slimmer en gevaarlijker. De XQ-58 Valkyrie die momenteel wordt ontwikkeld door het Amerikaanse leger, wordt beschouwd als de volgende stap in onbemande oorlogsvoering. Inmiddels zijn er echter ook veel consumentenmodellen ontwikkeld. Drones worden momenteel voor een breed scala aan vreedzame taken ingezet  zoals besproeiing van akkers , bescherming van wilde dieren tegen stropers en bezorging van pakketjes.

1856
Uitvinding van de tl-buis (tube luminiscante, lichtbuis) – Heinrich Geissler

Heinrich Geissler ontdekt hoe gasontladingsdampen aangestuurd door een inductiespoel blauwachtig licht veroorzaken in een met gas gevulde buis. De uitvinding wordt vanaf 1937 bekend bij het brede publiek via Osram onder de naam TL-buis. 

1883
Uitvinding elektrisch licht – Thomas Edison

De uitvinding van Edison brengt al in de 19e eeuw elektrische verlichting naar delen van Manhattan, maar pas vanaf 1925 zijn er in Amerika meer mensen met dan zonder elektrisch licht in huis.  

1888
Uitvinding van de inductiemotor – Nicola Tesla

Tesla ontdekt het principe van wisselstroom en verbetert de techniek, waardoor deze toepasbaar  wordt op uiteenlopende manieren. De uitvinding maakt liften en roltrappen mogelijk (en dus wolkenkrabbers en winkelcentra) en huishoudapparaten, zoals stofzuigers en ventilatoren.

1898
Uitvinding van de afstandsbediening – Nicola Tesla

Door een combinatie van batterijen en enkele knoppen die radiosignalen sturen, laat Tesla op afstand de propeller van een speelgoedbootje draaien. Het is het begin van de afstandsbediening die niet meer is weg te denken in het dagelijks leven.

1901
Uitvinding van de stofzuiger - Hubert Booth

De eerste stofzuiger, de Booth Machine, is een 50 kilo zware machine op wieltjes voortgetrokken door paarden. Eén persoon bedient de motor en een ander stofzuigt – vanaf de straat – vloeren en tapijten. Vanaf 1938 wordt het apparaat compacter en ook in Nederland bereikbaar als massaconsumptiegoed.

1906
Eerste radiouitzending op basis van uitvindingen - o.a. Faraday, Hertz, Tesla en Marconi in de 19e eeuw

‘Op een dag zal de mens draadloze berichten naar de verste uithoeken van de wereld kunnen versturen’, aldus Guglielmo Marconi. In 1906 wordt het eerste programma met spraak en muziek op de radio uitgezonden.

1929/1945
Dymaxion House – Richard Buckminster Fuller

Dymaxion staat voor DY (dynamic), MAX (maximum) en ION (tension). Het ontwerp dateert van 1929, maar pas in 1945 wordt het echt gebouwd. Bedoeld voor massaproductie is deze futuristische prefab-constructie met een focus op kostenbesparing en beschikbare materialen het toonbeeld van efficiëntie. Het huis heeft een lichtgewicht constructie van aluminium en staal en in het interieur zijn diverse systemen om waterverbruik te verminderen opgenomen, bijvoorbeeld via een soort neveldouche. Een grijswaterfiltratiesysteem bevordert hergebruik van water. De minutieuze restauratie van het enig overgebleven prototype is te bezichtigen in het Henry Ford Museum in Dearborn, Michigan in Amerika.

1933
Word Expo Chicago –Century of Progress, Homes of the Future: Georg Fred Keck

De wereldtentoonstelling van 1933 in Chicago heeft als thema Century of Progress. Binnen dat thema worden vijf “Homes of the Future” gebouwd. Het ontwerp van Keck heeft een twaalfhoekige plattegrond over drie verdiepingen, maar de glazen gevels van vloer tot plafond (ruim tien jaar eerder dan The Glass House van Philip Johnson en het Farnsworth House van Mies van der Rohe) waren de grootste attractie. Het huis zit vol gadgets en innovaties, zoals op afstand bedienbare garagedeuren, een vaatwasser en centrale airconditioning. Momenteel staat het aan de oever van Lake Michigan, maar het huis verkeert in vervallen staat. Er wordt gezocht naar een opdrachtgever die er in ruil voor een 2,5 miljoen dollar kostende restauratie 50 jaar gratis mag wonen.

1936
Uitvinding van de moderne computer - Konrad Zuse

De Z1 wordt tussen 1936 en 1938 gebouwd en werkt weliswaar nog mechanisch, maar maakt wel gebruik van het binaire stelsel van enen en nullen. Een jaar later bouwt Zuse de eerste elektromechanische computer.

1954
Uitvinding van de robot – Georg Devol

De Tsjechische schrijver Karel Capek munt de term robot in 1921 in zijn toneelstuk R.U.R. – Rossum’s Universal Robots. In Fritz Lang’s Metropolis (1927)  verschijnt  de ‘Maschinenmensch’ als de eerste robot in een film. Maar de eerste digitaal bestuurbare en programmeerbare robot, de Unimate,  wordt pas in 1954 ontwikkeld door George Devol. 

1955
Artificial Intelligence – John McCarthy

De term artificial intelligence wordt gemunt in 1955 tijdens een conferentie op Stanford University in Amerika. McCarthy zou een leven lang de belangrijkste onderzoeker op dit gebied blijven.

1956
The House of the Future – Peter and Alison Smithson, UK

Het House of the Future van Peter en Alison Smithson is een van de zeven ontwerpen in de ‘Ideal Home Exhibition’ van de Daily Mail in Londen. Het huis, geheel opgetrokken uit fiberglass, is nooit bedoeld om te bouwen, maar als theoretische verkenning naar de mogelijkheden van nieuwe materialen (plastic), bouwsystemen en manieren van leven. Binnen een rechthoekige plattegrond, zijn alle ruimtes in ronde vormen gerangschikt rond een centrale patio. Een honingkleurige kunststofbekleding bedekt alle muren, vloeren en plafonds. In de dubbele wanden worden alle apparaten, opslagruimtes en sanitair weggewerkt. Op het bed liggen geen dekens want het hele huis heeft een aangename temperatuur.

1958
Islands for living – Bernard Rudofsky (VS)

De Wereldtentoonstelling in Brussel toont een samenspel van bouwelementen, interieur, techniek en consumptiegoederen. Terwijl huishoudelijke innovatie, consumptiecultuur en een streven naar beter en collectief wonen in Europa en Rusland hand in hand gaan, ontstaat ophef rond de Amerikaanse bijdrage die gecureerd wordt door Bernard Rudofsky (de latere auteur van Architecture without Architects). Hij bepleit dat het hedendaagse Amerikaanse huis (waar Amerikanen zo trots op zijn) niet veel meer is dan een decor voor merchandise en dat de ware luxe niet op het materiële vlak zou moeten worden gezocht. Zijn installatie negeert de nieuwste huishoudelijke apparaten voor gebruik in de keuken en ook het bidet in de badkamer zorgt voor verontwaardiging. Islands for living wordt een paar dagen na de opening gesloten.

1959
The Playboy Mansion’s master bedroom - pornografisch bed van Hugh Heffner

Het iconische bed van Hugh Hefner is een bureau, televisieset, leefbank, podium, orgie-site, slaapkamer en familie get-together in één. Of in de woorden van Beatrix Preciado: ‘a new center of economic and sexual production’. Deze combinatie van mancave, sexueel theater en centrum voor audiovisuele reproductie heeft een doorsnede van 2,5 meter. Een hydraulische motor laat het bed roteren en vibreren. Via bedieningspanelen kon Hefner een camera bedienen en audio activeren, zowel voor privé-ontmoetingen als voor werkvergaderingen. In dit privéprepark annex workspace is zo’n beetje alles wat op dat moment technisch mogelijk was in telecommunicatie verenigd.

1960
Virtual reality – Morton Heilig

De cinematograaf Morton Heilig werkte in de jaren 50 aan de Sensorama, een immersieve machine die alle zintuigen stimuleert. Hij is ook de uitvinder van de Telesphere Mask, het eerste VR-masker dat je op je hoofd kunt zetten. VR wordt aanvankelijk vooral gebruikt voor training en simulatie in het Amerikaanse leger.

1968
Futuro House – Matti Suuronen

De ruimtevaart is ten tijde van de eerste maanlanding in 1969 voor velen een belangrijke inspiratiebron. Het op een vliegende schotel lijkende Futuro-huis heeft 20 ovale ramen en bestaat uit polyester, kunststof en glasvezel. Met een diameter van 8 meter (later 5 meter) en een hoogte van 4 meter biedt het plaats aan acht personen. Het huis is oorspronkelijk ontworpen als skihut, maar heeft aan uiteenlopende functies onderdak geboden, waarvan de broodjeszaak (tussen 1973 en 1980) in de Parijse wijk La Defense de bekendste is. Van de circa 100 exemplaren zijn er nog zo’n 60 over. Het prototype van Futuro werd in 2005 aangekocht door het Museum Boijmans Van Beuningen.

1969
Nakagin Capsule House en Takara Beaulion – Kisho Kurakawa

De Nakagin Capsuletoren in Tokyo is wereldberoemd als voorbeeld van het Metabolisme in Japan, een architectuurstroming die ervan uit gaat dat architectuur op organische wijze moet meeveranderen met de wensen van de maatschappij en haar gebruikers/bewoners. De 140 stalen capsulewoningen meten 25 bij 4 meter en zijn gekoppeld aan een kern. Ze  zijn in eerste instantie bedoeld voor alleenstaanden zakenmannen. In de visie van Kurokawa zouden ze ook kunnen roteren en  zijn ze uitneembaar. Het meubilair  is ingebouwd en bestaat uit een bed, een bad, een keuken, een telefoon en een cassetterecorder. Een variant op dit idee was onderdeel van de wereldtentoonstelling in Osaka in 1970, waar Takara Beaulion werd opgebouwd. 

1973
Eerste mobiele telefoon – Motorola

De Motorola DynaTAC 8000X is de eerste commerciële mobiele telefoon. Je kon er 30 minuten mee bellen en 30 nummers in opslaan. De prijs voor dit toestel was zo’n 4000 dollar.

1982
Casa Telematica – Ugo la Pietra

In 1982 actualiseert Ugo La Pietra zijn inzending voor The New Domestic Landscape in het MOMA (1972) voor een bijdrage aan de Salone di Mobile in Milaan. In een traditionele plattegrond biedt elke ruimte een veelheid aan nieuwe technologie, televisieschermen en camera’s in een post-moderne setting van kil neonlicht. Overal zijn verbindingen met de buitenwereld. In de keuken kan de kok dagelijks recepten opvragen. In het toilet is een scherm in de vloer gemonteerd. In de slaapkamer is het tweepersoonsbed gesplitst en heeft elke zijde van het bed een eigen scherm, als stille verwijzing naar de individuele ervaring danwel vervreemding van anderen die de nieuwe technologie teweeg brengt.

1988
SLA-1 – Charles Hull

3D Systems Corporation brengt in 1988 de eerste 3D-printer voor consumenten op de markt. Hij was toen te koop voor omgerekend zo’n 650.000 dollar. 3D-printen is het proces waarin vanuit een digitaal bestand een driedimensionaal model wordt gemaakt door verwarmd plastic in laagjes op elkaar te spuiten. Destijds staat het bekend onder de naam rapid prototyping.

1989
Huis van de Toekomst – Cees Dam en Chriet Titulaer

Het Huis van de Toekomst was zijn tijd ver vooruit. Via glazen deuren van 6,5 bij 10 meter kan het hele huis worden opengezet. Alle wanden zijn van hergebruikt materiaal en kunnen worden verplaatst. De deuren van het toilet zijn magnetisch zwevend. Het toilet zelf is computergestuurd. Het huis heeft een centraal stofzuigersysteem, scheidt afval, meet energieverbruik en heeft zonnepanelen op het dak. Er is een wand met micro-organismen en er zijn nergens lichtknopjes, want alle systemen worden op afstand bediend. De wasmachine is zo zuinig dat hij slechts een keer per drie maanden nieuw wasmiddel nodig heeft. Chriet Titulaer voorziet een wereld waarin online shopping (‘telewinkelen’), interactieve televisie, videobellen (‘Zoom/Skype’) en lampen die met je stem ge(de)activeerd kunnen worden.

1989
World Wide web - Sir Tim Berners-Lee

Het oorspronkelijke World Wide Web is opgebouwd uit een aantal technische afspraken, zoals de URL (uniforme adresseringsmethode voor de webpagina’s), HTML (een documentenopmaaktaal voor tekst, afbeeldingen, video’s en hyperlinks) en HTTP (een netwerkprotocol voor het ophalen van documenten).

1990
Uitvinding van de virtual assistant - IBM

Virtuele assistenten kunnen taken uitvoeren op basis van onder andere stemherkenning. De eerste virtuele assistant, IBM Simon, was onderdeel van de computers van IBM en Philips. Sinds 2017 zijn gebruik en mogelijkheden van intelligent virtual assistants (IVA) en intelligent personal assistants (IPA), zoals chatbots, Siri (Google) en Alexa (Amazon) sterk toegenomen, o.a. via smartphones en het internet der dingen.

1999
Internet of Things – gemunt door Kevin Ashton

Het internet der dingen is het geheel aan apparaten dat via internetverbindingen met andere apparaten of systemen communiceert. Op basis van die informatie nemen apparaten autonome beslissingen. Het aantal verbonden apparaten werd in 2018 geschat op 10 miljard en zal naar verwachting groeien naar 64 miljard in 2025.

2013
Slimme videodeurbel – Jamie Siminoff

Een slimme videodeurbel is verbonden met een smartphone of ander apparaat dat een huiseigenaar bericht geeft  wanneer er iemand voor de deur staat. De deur opent vervolgens op afstand, of via een ingebouwde bewegingsmelder.  

2015
WIND House - UN Studio

WIND House is geïnspireerd op de futuristische ontwerpen van Peter en Alison Smithson en Matti Suuronen. De vrijstaande villa heeft een bloemvormige plattegrond die optimaal is afgestemd op het domotica-systeem voor alle functies in het huis, alsook zonnepanelen en mechanische installaties. Volledige besturing van dit smart home geschiedt via een touchscreen in de woonkamer. Bediening op afstand is mogelijk via een LAN-verbinding. Het integrale (energieneutrale) duurzaamheidsconcept omvat een centrale lucht- en waterwarmtepomp, mechanische ventilatie met restwarmteterugwinning en zonnepanelen. De warmtewinst wordt veiliggesteld / behouden? door het gebruik van getint glas op de volledig glazen voor- en achtergevels.

2019
Marsha - AI Space Factory, 2019

Ooit wonen we misschien op Mars en daar kunnen we nu al voor ontwerpen. Dit huis kan binnen 30 minuten ge-3Dprint worden met een mix van basaltfiber (uit lokale rotsgrond geëxtraheerd) en een hernieuwbaar bioplastic op basis van op Mars te verbouwen planten, zonder dat menselijke tussenkomst nodig is. Het interieur omvat een lab en ruimtepakkenruimte, een keuken, sportruimte, privéruimten en vier slaap-pods. Indirect, maar natuurlijk, licht wordt verkregen uit een groot, met water gevuld daklicht, dat ook bescherming biedt tegen zonne- en kosmische straling. Met dit ontwerp won AI Space Factory, ‘a multi-planetary architectural and technology design agency’ in New York 5 miljoen dollar in de 3D-Printed Habitat Challenge van de NASA.

Website by HOAX Amsterdam