arcam

Samen met het bouwbedrijf Strukton, ontwikkelde het architectenbureau ZJA al in 2010 een plan om de voor de toekomst van de stad noodzakelijke faciliteiten op een slimme, veilige en leefbare manier onder te brengen in de ruimte die te vinden is onder het wateroppervlak: meer dan een miljoen vierkante meter. De naam van dit plan? AMFORA (Alternatieve Multifunctionele Ruimte Amsterdam)

Het plan is nog altijd spraakmakend als oplossing voor extra ruimte in de stad. In Sub terra leer je meer over de technische ingrepen die nodig zijn om dit te realiseren.

In navolging heeft ZJA inmiddels al een stukje stadsuitbreiding onder de Amsterdamse grachtengordel gerealiseerd: de Albert Cuypgarage onder de Boerenwetering en de fietsenstalling Leidseplein onder de (gedempte) Lijnbaangracht.

Okay, eerlijk is eerlijk, deze schuilkelder bevindt zich bij Arcam op het hoogste punt van het gebouw, dus van afdalen is geen sprake, maar in de stad zou je dat wel kunnen! Je merkt er nu niets meer van, maar nog niet zo lang geleden waren onder de metrostations Wibautstraat, Weesperstraat en Nieuwmarkt (in aanbouw sinds 1970) ruimten ingericht als schuilkelders. Ze dienden tijdens de Koude Oorlog als bescherming voor Amsterdammers tegen atoomaanvallen vanuit Rusland.

Als schuilkelders zijn de bunkers uiteindelijk nooit gebruikt. Wel als locatie voor een schoolvoorstelling, een festival, winkelopslag en illegale feestjes. In 2004 werd de schuilkelderfunctie opgeheven. De bijbehorende installaties maakten plaats voor een ventilatiesysteem en voorzieningen voor de verkeersveiligheid.

Na 22 jaar politiekdebat, ontwerpen en bouwen werd in juli 2018 de nieuwe Amsterdamse metroverbinding van noord naar zuid geopend. Benthem Crouwel Architects ontwierp zeven metrostations voor de lijn: twee bovengrondse en vijf ondergrondse stations, langs een route van bijna tien kilometer lang.

Een studiemaquette uit 1998 van station Rokin, die nu ingenieus in de vide van Arcam hangt, laat zien dat het gat in de grond om bij de tunnelbuis te komen nooit meer is volgestort met aarde. De holte heeft verdiepingsvloeren gekregen voor een nader in te vullen bestemming. Ook in Amsterdam Noord is extra ruimte gereserveerd voor het mogelijke Sixhaven station.

Je kent ze wel, die lekkermakende foto’s van woningen met de meest geweldige lichte kelders. In Sub terra tonen we die (Inter)nationale voorbeelden van woonkelders, maar ook ondergrondse entrees van hotels, musea of parkeergarages, zoals het Stedelijk Museum,  Danish National Maritime Museum, Kustwerk Katwijk of het Biesbosch Museumeiland. Op de achterkant van de foto duik je de grond in met dwarsdoorsnedes van de gebouwen.

Je vindt er ook de winnaars van de Schreudersprijs: elk jaar reikt Stichting A.M. Schreuders een prijs uit voor een bijzondere prestatie op het gebied van ondergronds bouwen.

Wist je dat planten licht anders ervaren dan mensen? Wij hebben maar een klein beetje licht nodig om te functioneren en alles om ons heen goed te kunnen zien, maar voor een plant is licht een essentiële groeifactor. Zonder licht zal een plant niet groeien, en zal het dus geen voedsel produceren voor ons. Als we daarom gewassen willen telen zonder daglicht zullen we optimaal gebruik moeten maken van de mogelijkheden van kunstmatige belichting, en dat kan door middel van LED-groeibelichting.

Zoals ieder mens andere voorkeuren heeft qua eten, heeft ook ieder gewas andere wensen qua licht. Op die specifieke wensen van een plant kun je precies afstemmen met behulp van LED-belichting – dit noemen wij een lichtrecept. Met een optimaal lichtrecept voor ieder gewas kunnen het hele jaar door verse groenten, fruit en bloemen worden geteeld met een hoge kwaliteit en opbrengst – ook daar waar de zon niet schijnt.

Amsterdam heeft een nieuwe ontwerpmethode opgesteld. De stad groeit gestaag en verdicht steeds verder. De ondergrondse infrastructuur groeit mee, maar raakt vol. De oplossing is om de bovengrond én ondergrond als geheel te zien. De ondergrond beschouwen als openbare ruimte dus.

Publieke en private partijen werken in een vroeg stadium samen om ook ondergronds ruimte te reserveren voor een gezond leefmilieu, energie, hitte- en neerslagproblematiek, de gewenste circulariteit en natuurinclusief ontwerp. Verdiep je in deze nieuwe ontwerpmethode met diagrammen, doorsnedes en cijfers op de lange muur bij Arcam.

Bezoek de tentoonstelling Sub terra – New Roots for Underground Urbanism gratis bij Arcam t/m 6 februari 2022. Onze openingstijden vind je op de Bezoekerspagina.

Ben je geïnteresseerd in een rondleiding of kom je graag met een groep? Dat kan! Neem dan even contact met ons op via arcam@arcam.nl.