arcam

Middeleeuws monument
De Waag op de Nieuwmarkt is van oorsprong een stadspoort. Als onderdeel van de Middeleeuwse stadsommuring (1481-1494) bestaat deze uit een poortgebouw met twee achthoekige torens met trappen aan de stadszijde en een voorpoort met twee torens aan de grachtzijde. Het gebouw is opgetrokken uit baksteen met enkele ornamenten van kalksteen. Bij de stadsuitleg eind 16e eeuw verliezen zowel de stadsmuur als de poort hun functie. De huidige naam, de Waag, verwijst naar de latere functie van waag. Hierna heeft het gebouw nog meer functies bekleed zoals gildehuis, museum, brandweerkazerne en anatomisch theater. Tegenwoordig huisvest het gebouw een café-restaurant en de Maatschappij voor Oude en Nieuwe Media. Het gebouw is tot op heden het belangrijkste gebouw uit de middeleeuwen dat op Amsterdamse grond staat.

Een plek van transformatie
In 1545 wordt de Sint Antoniespoort verbouwd door Alexander Pasqualini en Willem Dirksz. In 1692 krijgt de Waag zijn huidige vorm met de toevoeging van een koepel en een middentoren. De nieuwe waag moet de Waag op de Dam ontlasten. In deze periode worden tevens een aantal omringende grachten gedempt en ontstaat het plein zoals we dit nog steeds kennen: de Nieuwmarkt. Behalve de Waag worden er gilden gehuisvest – onder meer van de Chirurgijns – die ieder hun eigen ingang hebben in de poortjes rondom het gebouw. De emblemen van de gilden zijn nog zichtbaar boven deze poortjes. In de jaren negentig van de 20e eeuw wordt De Waag gerestaureerd door architect Walter Kramer. De constructie wordt hersteld en binnen worden de beschilderingen en het houten koepelgewelf in oude staat teruggebracht. In 2009 wordt één van de torens opnieuw gefundeerd na de constatering dat deze op instorten staat. De bakstenen waren door luchtvochtigheid aangetast waardoor scheuren in de muren ontstonden.

Lieke Haan