arcam

Uitbundige diversiteit aan huizen
Steigereiland is een van de vier kunstmatige eilanden in het meest oostelijke stukje van Amsterdam die samen de wijk IJburg vormen. In de Zuidbuurt op Steigereiland zijn veel huizen in eigen bouw gerealiseerd in welstandsvrije zones. Welstandsvrij houdt in dat zelfbouwers volkomen vrij zijn in het ontwerpen van het huis en de keuze van de gevelmaterialen en kleuren. Dit levert een heel divers architectonisch straatbeeld op. De Edmond Halleylaan is een perfect voorbeeld hiervan door de unieke zelfbouwhuizen gelegen aan de even kant van de straat. De meeste zelfbouwhuizen zijn rond 2009 gerealiseerd. Aan de oneven kant staan woningen die door architectenbureau BBHD zijn ontworpen. Deze huizen hebben een individueel karakter gekregen, maar zijn wel duidelijk als een geheel ontworpen. Hierdoor zijn ze een stuk minder opvallend dan de uitbundige zelfbouwwoningen aan de overkant. Een bijzonder bouwblok met sociale huurwoningen (Blok 128) ligt aan het noordoostelijke uiteinde van de straat en drijvende villa’s aan een steiger markeren het zuidwestelijke uiteinde van de straat. Bij een wandeling door de straat zal elke keer iets nieuws opvallen aan de gebouwen. In dit artikel worden een aantal zelfbouwhuizen uit de straat belicht om een idee te krijgen van de diversiteit waarmee mensen hun ideale huis hebben vormgegeven.

Grotachtige woning
Te midden van alle uitbundigheid valt Edmond Halleylaan 40 juist op vanwege de lichtgrijze gevel met een ingetogen verschijning. Dit woonhuis is ontworpen door Claus en Kaan Architecten. Op ogenschijnlijk willekeurige plekken wordt de geslotenheid van de gevel doorbroken met een deur, twee luiken en drie ramen van ongelijke grootte. Door het ontbreken van kozijnen vormen ze perforaties in het vlak en krijgt het vlakke huis een sculpturale uitstraling. De spreiding van de gaten zegt op subtiele wijze iets over de opeenvolgende ruimten in het interieur, maar geeft niet alles prijs. Binnen biedt het woonhuis een opvallende ruimtelijkheid doordat alle verdiepingen in elkaar lijken over te vloeien. Het gebruik van entresols en de hierdoor ontstane diagonale zichtlijnen dragen daaraan bij. Het consequente gebruik van kaal beton, in combinatie met grijze wanden, raamkozijnen en deuren, geeft het interieur een koele uitstraling. Ondanks de aanwezigheid van open ruimten en grote ramen overheerst een gevoel van geborgenheid en intimiteit.

Milieubewust
Het huis op Edmond Halleylaan 46 heeft een horizontaal georiënteerde gevel van Japans gebrand Lariks hout. Het ontwerp is gemaakt door FARO Architecten. Bijzonder aan het huis is dat het energie-neutraal gebouwd is volgens de normen van Cradle to Cradle. Deze methode richt zich op duurzame productontwikkeling door gebruikte materialen na hun leven in het oorspronkelijke product, nuttig te gebruiken in een ander product. Alle bouwmaterialen in het huis zijn composteerbaar of recyclebaar. De beglazing is drievoudig, de kieren zijn volledig gedicht en de deuren (inclusief het kattenluikje) zijn geïsoleerd. Elektriciteit wordt opgewekt door een windturbine op het dak en drie zonneboilers zorgen voor extra energie voor ruimteverwarming.

Huis van glas
De vrijwel volledige glazen gevel van het huis ontworpen door Rowin Petersma (Edmond Halleylaan 70) doet futuristisch aan. Naast de gevel is ook de huisindeling gericht op het toelaten van daglicht. De grote houten voordeuren van het pand geven toegang tot een zeven meter hoge hal, waarin het zonlicht door de glazen gevel naar binnen straalt. In deze ruimte is een strakke zwarte doos geplaatst, waarin zich het toilet, de inbouwkeuken en een berging bevinden. Ook is in deze zwarte doos de opgang naar boven gesitueerd. Erachter bevindt zich op de begane grond de vier meter hoge eetkeuken, die gescheiden wordt van de tuin door een compleet weg te rollen glazen wand. Het hele huis wordt gedomineerd door onverwachte doorkijkjes en spannende spelingen van het licht. De grande finale van het huis is een vijftig vierkante meter groot dakterras met panoramisch uitzicht.

Eigen ontwerp
Veel zelfbouwers huren als particuliere opdrachtgever een architect in om het ontwerp voor hun huis te maken, maar er zijn ook bewoners die het ontwerp zelf hebben gemaakt. Dit is bijvoorbeeld het geval geweest bij de huizen op nummer 62 en 66. Op de begane grond van Edmond Halleylaan 62 zit ontwerpstudio Ruimtedoorruimte gevestigd. De ontwerpers die hier werken zijn tevens de ontwerpers en de bewoners van het huis. Het huis is een splitlevelwoning, waarbij de vloeren een halve verdiepingshoogte met elkaar verspringen. Hierdoor is het open trappenhuis de centrale spil van het huis dat alle delen met elkaar verbindt. Bijzonder zijn de doorzicht-etages. In combinatie met de grote glazen ramen krijgt het licht hier vrij spel. Bij Edmond Halleylaan 66 is de zelfbouwer een beeldend kunstenaar en heeft hij zijn nieuwe huis als een kunstwerk beschouwd om op te nemen in zijn oeuvre. Een bevriende architect heeft hem geholpen bij de technische aspecten van het ontwerp om zo samen de vertaalslag te kunnen maken.

Tekst: Anna Peschier