Gooische Stoomtrein Maatschappij
onbekend, 1880
Amsterdam verbonden met het Gooi
Aan de Middenweg in Amsterdam Oost is het voormalige hoofdkantoor te vinden van de Gooische Stoomtram Maatschappij. Op de gevel is die functie nog steeds af te lezen. Het bedrijf wordt in 1880 opgericht om Amsterdam via Diemen te verbinden met het Gooi. In 1881 wordt het hoofdkantoor gebouwd in de toenmalige zelfstandige gemeente Watergraafsmeer, in 1921 aan Amsterdam toegevoegd. Anno 2021 rijdt tram 19 een deel van de toenmalige route en komt daarmee langs het gebouw dat herinnert aan het oorspronkelijke traject.
Toepasselijke stijl
Het terrein aan de Middenweg biedt dan tevens plaats aan de remise van de trams. Tramrails liepen aan de linkerzijde van het gebouw naar de achterkant, waar de trams opgesteld staan. Daar is ook de werkplaats voor de voertuigen gesitueerd. Het pand bestaat uit drie lagen en een zolder, opgetrokken uit natuur- en baksteen. De onderste laag bestaat volledig uit natuursteen, die aan weerszijden naar boven loopt. Op de derde laag zijn classicistische elementen te vinden, zoals zuiltjes en een fronton. Daarmee past het gebouw in de neoclassicistische stijl, die gangbaar is in de negentiende eeuw. De houten gebouwen achter het hoofdkantoor zijn in 1929 vervangen door stenen gebouwen met een ijzeren overkapping.
Een populaire route
Van 1880 tot 1939 kunnen Amsterdammers via de Watergraafsmeer en Diemen met de tram naar het Gooi, met als eindbestemming Hilversum, reizen. Startpunt destijds is station Weesperpoort, gesitueerd op de plek die we nu kennen als het Rhijnspoorplein, dat in 1939 plaats moest maken voor het Amstelstation. Vanaf daar reed de tram verder over de Wibautstraat om vlak voor het spoor linksaf te slaan. Op de hoek met de Linnaeusstraat sloeg de tram rechtsaf. Vanaf daar reed deze rechtdoor, over de Middenweg, richting Diemen, Muiden, Muiderberg en verder het Gooi in. Aan het einde van de negentiende eeuw zijn mensen nog niet erg gewend aan de aanwezigheid van de tram, dit leidt veelvuldig tot ongelukken met soms dodelijke afloop. De bijnaam ‘Gooische moordenaar’ was voor de lijn dan ook snel gevonden.
Lieke Haan