Ostadetheater
Foeke Kuipers, 1899
(On)opvallend interessant
Aan de Van Ostadestraat nummer 233 staat het gebouw van de voormalige drukkerij Elsevier, gebouwd in 1899 naar een ontwerp van architect Foeke Kuipers. Hoewel dit gebouw op het eerste gezicht misschien weinig belangwekkend lijkt, is er toch veel over te vertellen. Zo ligt hier bijvoorbeeld een deel van de geschiedenis van Stadsblad De Echo.
Groot succes
Het oorspronkelijke pand aan de Van Ostadestraat 233 wordt gebouwd voor Drukkerij Elsevier van H.M.C. Holdert. Deze drukkerij heeft niets te maken met naamgenoot Uitgeverij Elsevier en wordt door laatstgenoemde dan ook gedwongen tot een naamsverandering. Wel is Drukkerij Elsevier het zenuwcentrum van waaruit ‘Hakkie’ Holdert zijn imperium uitbreidt door tal van nieuwsbladen, waaronder De Echo, over te nemen. Het succes van de drukkerij leidt ook tot uitbreidingen in ruimtelijke zin. In 1960 worden de verschillende bouwvolumes naar ontwerp van Auke Komter samengevoegd tot één complex. Het oorspronkelijke ontwerp verdwijnt daarbij uit het zicht. Het maakt plaats voor een modernistisch gebouw met een sterk utilitair karakter, dat onder meer tot uitdrukking komt in de shed- of zaagtanddaken die dit gebouw uitzonderlijk maken voor Amsterdam. Bovendien is het gebouw verbonden met de vermenging van wonen en bedrijven die kenmerkend is voor de eind 19e-eeuwse Pijp. Dit alles geeft het complex een aanzienlijke cultuurhistorische waarde.
Multifunctionele herbestemming
Na verhuizing van de drukkerij eind jaren ’70 blijft het pand leeg achter. Sloopplannen van de gemeente stuiten op verzet. In 1980 wordt het gebouw gekraakt en sindsdien is het in gebruik als vrijplaats. In de enorme ruimte achter de voorgevel is een tiental bedrijfjes ondergebracht. Zo heeft de oorspronkelijke functie van ‘drukkerij’ zijn weg naar het gebouw teruggevonden en is er een fietsenzaak waar buurtbewoners ook zelfstandig hun fiets kunnen repareren. Ook het Proeflokaal voor Nieuw Podiumtalent, Het Ostadetheater, is hier gevestigd. De kantoorruimten op de eerste verdieping aan de voorzijde doen dienst als woonvertrekken.
Lieke Haan