Slotervaartziekenhuis

Bastiaan Johannes Odink , 1975

Het Slotervaartziekenhuis ligt in de Amsterdamse wijk Slotervaart in stadsdeel Nieuw-West en is een ontwerp van de Nederlandse architect Bastiaan Johannis Odink, destijds werkzaam voor de Dienst Publieke Werken van de Gemeente Amsterdam. Anno 2021 is het voormalige ziekenhuis in handen van vastgoedonderneming Zadelhoff en wordt het getransformeerd tot een multifunctioneel woonwerk- en zorggebouw genaamd: ‘Slotervaart Centrum voor Zorg’. 

Sluiting dreigt al in 1982

Op 21 juni 1976 wordt het ziekenhuis door koningin Juliana geopend als algemeen ziekenhuis met maar liefst 750 bedden en gespecialiseerde afdelingen voor neurochirurgie, geriatrie en reumatologie. Het Slotervaartziekenhuis is gebouwd in opdracht van de gemeente Amsterdam en is op dat moment het modernste ziekenhuis van Europa. Het komt in de plaats van verouderde stadsziekenhuizen zoals het Binnengasthuis en het Weesperplein ziekenhuis.

In 1982 is men voornemens het ziekenhuis te sluiten. Door een veranderende visie op ziekenhuiszorg, een beddenoverschot en een teruglopend aantal patiënten is het Slotervaartziekenhuis volgens Til Gardeniers-Berendsen, toenmalig minister van Volksgezondheid, niet meer nodig. Door protestacties van het ziekenhuispersoneel wordt een sluiting echter voorkomen. In 1997 wordt het ziekenhuis geprivatiseerd en daarmee het eerste private ziekenhuis in ons land.

Brutalistische architectuur

Het Slotervaartziekenhuis, gebouwd in de jaren zeventig, is een sprekend voorbeeld van brutalistische architectuur. Het ontwerp heeft de toepasselijke vorm van een kruis, bevat veel rechte lijnen en heeft een blokachtige structuur. Daarnaast oogt het gebouw zwaar, sterk en solide doordat Odink ruw beton heeft gebruikt als gevelbekleding. Verder zijn er geen decoratieve elementen of dergelijke detaillering toegevoegd aan het gebouw. De ramen zijn in verhouding tot het gebouw erg klein, hebben allemaal dezelfde grootte en bevinden zich in lange herhalende stroken aan de zijden van het gebouw. Wat opvalt aan de ramen is dat ze diep in de gevel zijn geplaatst waardoor de gevelopeningen donker ogen.

Het gebouw heeft een oppervlakte van 60.000 vierkante meter, verdeeld over elf bouwlagen met elk vier vleugels. Er bevindt zich een centrale hal in het midden van het kruis waar meerdere liften en trappenhuizen op uitkomen. Iedere arm van het gebouw bestaat uit een centrale gang met aan weerszijde de kamers. Op het dak van het gebouw staat sinds 1996 een opvallend groot gekanteld prisma van kunstenaar Piet Hein Stulemeijer.  

 

Herontwikkeling in het Schinkelkwartier

Het enorme complex maakt deel uit van het Schinkelkwartier. Hier wil de gemeente Amsterdam van een ‘stadsrand’ een duurzame stadswijk maken met de nadruk op wonen, werken en recreatie. Nadat het ziekenhuis in 2018 failliet is verklaard hebben de gemeente en vastgoedonderneming Zadelhoff, die daarna eigenaar van het pand werd, gekeken naar mogelijkheden tot herontwikkeling van het gebouw en de nieuwbouw van betaalbare woningen op het omliggende terrein.

Het kruisgebouw blijft grotendeels intact vanwege de architectonische waarde. Alle installaties en bouwkundige onderdelen zullen compleet worden gerenoveerd zodat het gebouw energiezuinig en toekomstbestendig is. Daarnaast wordt er in 2022 gestart met de herinrichting van het terrein en de bouwwerkzaamheden voor nieuwbouwwoningen. Zadelhoff heeft het plan om op het omliggende terrein van bijna 4400 vierkante meter tenminste 700 nieuwe woningen te realiseren. Met sociale-, middenhuur en vrijesectorwoningen worden verschillende doelgroepen bedient.

Website by HOAX Amsterdam