arcam

Verleidelijk theater
Theater Tuschinski is gesitueerd in het centrum van Amsterdam aan de Reguliersbreestraat en bevat in totaal 6 bioscoopzalen. Het gebouw bestaat uit twee gedeeltes die met elkaar verbonden zijn. In het oorspronkelijke gedeelte waar tevens de hoofdingang is gesitueerd, bevinden zich drie zalen waaronder de grote zaal. In het tweede gedeelte, de voormalige Nöggerath-bioscoop, bevinden zich de overige drie zalen. Dit gedeelte is zowel via het oorspronkelijke gebouw te bereiken als via een tweede ingang aan de Reguliersbreestraat nummer 34. De bioscoop is de perfecte uitdrukking van zijn functie en originaliteit en bewondering stonden voorop in het ontwerp. Alles aan het gebouw staat in het teken van verleiding. Het is gebouwd als theater waarin bezoekers worden verleid door de, onder begeleiding van het filmorgel en het theaterorkest, getoonde filmbeelden en variéténummers. Men moest kunnen ontsnappen uit de alledaagse werkelijkheid. In het gebouw kunnen verschillende stijlen terug worden gevonden; Amsterdamse school, jugendstil en art deco. Anno 2020 is het gebouw deel van het Pathé-concern.

De meest eigenzinnige gevel van de straat
De adverterende functie van het gebouw is duidelijk te zien in de opvallende gevel. De geglazuurde tegels, keramische sculpturen, glas is lood, en smeedijzeren decoraties schreeuwen om aandacht en moeten bezoekers naar binnen lokken. De symmetrische gevel oogt daarnaast oosters door de architectuur met markante torentjes. Het geheel van verschillende architectonische stijlen en rijke decoratie heeft geleid tot een waar Gesamtkunstwerk Hetzelfde geldt voor het interieur dat voor het grootste deel ontworpen is door Jaap Gidding. Bij binnenkomst wordt het publiek ontvangen in de lobby in een sfeer van weelderige tapijten, geraffineerde verlichting en decoratief meubilair. De totaal eigenzinnige stijl wordt door sommigen afgedaan als pure kitsch en er is indertijd ook geschreven dat de torens op de gevel het stadsbeeld verpesten.

Voorloper op het gebied van techniek
De bioscoop heeft zijn naam te danken aan Abram Icek Tuschinski, een Nederlandse filmmagnaat van Poolse afkomst. Hij exploiteert vier bioscopen in Rotterdam voor hij het huidige theater Tuschinski opent. Tuschinski introduceert tevens de geluidsfilm in Nederland. Het gebouw staat niet alleen bekend vanwege het opvallende exterieur en interieur maar loopt in de tijd van de bouw ook voorop op het gebied van techniek. Er worden revolutionaire verwarmings- en ventilatiesystemen geplaatst waardoor op alle plekken in het theater de temperatuur gelijk gehouden kan worden. Het pand is vele malen verbouwd, het orgel en het toneel in de grote zaal zijn gerestaureerd en de stoelen vernieuwd. Om mee te gaan met de ontwikkelingen op gebied van beeld en geluid zijn uiteraard ook de geluidsinstallaties en de filmvertoningsapparatuur meerdere malen vervangen.

In 2021 vierde Koninklijk Theater Tuschinski zijn honderdjarige bestaan en is voor die gelegenheid volledig gerenoveerd. Naast de schoonmaak van de gekleurde tapijten en het herlakken van het hout zijn er enorme lagen nicotine en as van de muren verwijderd waarbij de muurschilderingen pas echt goed naar voren komen.

Lieke Haan