Liefhebbers van beton en industrieel erfgoed opgelet!
10 tips voor Monumentendag Amsterdam 2022
In het tweede weekend van september openen elk jaar duizenden monumenten hun deuren gratis voor publiek. In 2022 is het thema Duurzaamheid. Amsterdam streeft ernaar om de groene koploper van Nederland en Europa te worden en deze verduurzamingsslag geldt natuurlijk ook voor de monumenten in de stad.
Zo leer je tijdens het weekend van 10 en 11 september hoe je op verschillende manieren naar duurzaamheid kunt kijken. Denk bijvoorbeeld aan hergebruik van materialen en herbestemming, isolatie, waterbeheer, verhoging van comfort en verwarmen van monumenten.
Om je op weg te helpen, heeft Arcam 10 monumenten uitgelicht voor echte liefhebbers van beton (duurzaam vanwege de extreem lange levensduur) en industrieel erfgoed!
De Tekst is afkomstig uit het programmaboekje van Open Monumentendag Amsterdam.
1. De Thomaskerk
Pr. Irenestraat 36
Dit aan de buitenzijde sobere gebouw van architect K.L. Sijmons uit 1965 geeft zijn geheimen pas prijs bij het betreden van de kerkzaal. Het van diverse kanten binnenvallende daglicht zorgt in deze in beton en hout uitgevoerde ruimte voor een sacrale sfeer. Het contrast met een felgekleurd, expressief glasappliqué-raam van de Spaanse kunstenaar Antonia Saura in de hal is groot.
Open: zaterdag 10 september
11:00 & 15:00 rondleiding en orgelconcert 13:00 orgelconcert
2. Voormalige Rechtbank
Parnassusweg 220
Het in 1975 opgeleverde gebouw van architect Ben Loerakker is een mooi voorbeeld van brutalistische architectuur, waarbij de afdrukken van de houten bekistingen waarin het beton is gegoten zichtbaar zijn gelaten. Het zal worden opgenomen in een nog te bouwen museum voor hedendaagse kunst van de Hartwig Art Foundation, dat in 2025 de deuren hoopt te openen.
Open: zaterdag 10 en zondag 11 september
Rondleidingen in groepjes Zaterdag 15:00 & 16:00 rondleiding door oud-rechter Willem F. Korthals Altes, beperkte beschikbaarheid
3. Burgerweeshuis
IJsbaanpad 1
De lage, geschakelde paviljoens zijn omringd door groen. Patio’s, lichtkoepels en glazen puien laten van alle kanten daglicht binnen. Ruimtes vloeien in elkaar over en overal zijn intieme hoekjes die een gevoel van geborgenheid oproepen. Aldo van Eycks speelse, poëtische weeshuis uit 1960 is zorgvuldig en duurzaam gerestaureerd en geschikt gemaakt voor gebruik als kantoor.
Open: zaterdag 10 en zondag 11 september
4. Move Amsterdam
Stadionplein 28
Deze voormalige garage uit 1931 is ontworpen door Jan Wils, tevens de architect van het Olympisch Stadion (1928) en een tweede garage (1962) aan hetzelfde plein. Het skelet van staal en beton is bekleed met gele bakstenen die later wit zijn geschilderd. Het pand is onlangs verbouwd en uitgebreid ten behoeve van Move Amsterdam. Het stijlvolle gebouw is een verzamel- en ontmoetingsplaats voor alles wat met mobiliteit te maken heeft.
Open: zondag 11 september
5. Cultureel Centrum Tempel
Tolstraat 160
Het op een vliegende schotel lijkende gebouw werd in 1926 ontworpen als theosofische tempel. Het waaiervormige hoofgebouw met groen koperen dak is opgetrokken in beton en staal volgens de principes van het Nieuwe Bouwen. Het ontwerp van architecten J.A. Brinkman en L.C. van der Vlugt heeft vele verschillende bestemmingen gehad en is sinds kort in gebruik als broedplaats.
Open: zaterdag 10 september
6. Het Zandkasteel
Bijlmerplein 888
In het opvallende ontwerp in organische stijl van de architecten T. Alberts en M. Van Huut uit 1986 staan het welzijn van de mens en verbinding met de natuur centraal. Bij oplevering was het Zandkasteel één van de meest energiezuinige gebouwen ter wereld. Het voormalige bankgebouw wordt nu getransformeerd tot een levendig gebouw met woningen, bedrijfsruimten, horeca en internationale school
Open: zaterdag 10 september
LET OP: Voor dit monument, in verband met de bouwactiviteiten, reserveren via openmonumentendag.nl/comite/amsterdam
7. The British School of Amsterdam
Havenstraat 6
Bij de oplevering in 1891 stond de ‘Strafgevangenis te Nieuwer-Amstel’ nog midden in de weilanden. Het panopticum, het centrale plein van waaruit alle cellen in de gaten werden gehouden, is nog intact, evenals de vides en de galerijen. Ten behoeve van The British School of Amsterdam, de huidige gebruiker, zijn aan de buitenzijden van de vleugels aan één kant leslokalen toegevoegd.
Open: zaterdag 10 en zondag 11 september
8. Het Havengebouw
De Ruijterkade 7
Het volledig uit geprefabriceerde elementen bestaande Havengebouw uit 1965 is een laat werk van W.M. Dudok. Rond de liftenkern, waarin ook de trappenhuizen en facilitaire ruimten zijn ondergebracht, lagen oorspronkelijk open kantoortuinen. De bovenste twee etages waren ingericht als personeelskantine en restaurant. Het onlangs duurzaam gerenoveerde gebouw is sinds juni dit jaar 100% aardgasvrij.
Open: zaterdag 10 en zondag 11 september
9. Centrale Markthal
Jan van Galenstraat 4
De kolossale Centrale Markthal (100×70 meter) is in 1934 ontworpen door Nicolaas Lansdorp voor de Dienst der Publieke Werken. Bijna een eeuw lang was hier het centrum van de stedelijke voedseldistributie. Sinds 2016 werkt erfgoedorganisatie BOEi aan de restauratie en herbestemming van dit rijksmonument. De Centrale Markthal biedt ruimte aan ondernemers op het gebied van voedsel, cultuur, mode, muziek en theater.
Open: zondag 11 september
10. Van Gendthallen
Oostenburgervoorstraat 101
In 1897 liet de Nederlandsche Fabriek van Werktuigen en Spoorwegmaterieel hier drie enorme fabriekshallen bouwen. Aanleiding was een Zuid-Afrikaanse mammoetorder van 40 locomotieven en 400 goederenwagons. In 1903 en 1905 werden twee hallen bijgebouwd. De voormalige industriekathedralen worden nu duurzaam gerenoveerd ten behoeve van innovatieve en creatieve ondernemers.
Open: zaterdag 10 en zondag 11 september
Zaterdag Ga in gesprek met het Cuypersgenootschap