arcam

Zo’n 350 jaar is het Marineterrein een thuisbasis voor het Ministerie van Defensie en was het ooit de grootste marinewerf van Nederland. Het terrein heeft altijd een innovatieve aard gehad. Al sinds de opening van het terrein worden er innovatieve oplossingen bedacht voor (stedelijke) uitdagingen.

Het afgesloten Marine etablissement is sinds 2011, als gevolg van bezuinigingen, voor een groot deel verlaten door Defensie. Sindsdien is het terrein toegankelijk voor bezoekers. Veel gebouwen op het terrein hebben inmiddels een nieuwe functie gekregen. Ook in de toekomst zal dit terrein nog verder transformeren naar een nieuw en open stadskwartier. De gemeente Amsterdam is van plan hier 800-900 woningen te realiseren.

Indeling terrein
Het Marineterrein kent geen straatnamen, maar maakt gebruik van nummering. Een erfenis uit het militaire verleden. Elk gebouw heeft dus een eigen toegewezen nummer, aan de hand daarvan kan je navigeren over het terrein.

Vanaf Arcam zie je dit gigantische, witgepleisterde pand uit 1656 al liggen. Beter bekend als het Scheepvaartmuseum, is dit voormalige magazijn een echte eyecatcher. De rijke en wilde maritieme geschiedenis van het gebouw heeft ervoor gezorgd dat dit gebouw altijd een prominente rol heeft gehad in de stad. In de jaren ‘70 kreeg het pakhuis een nieuwe functie als een Rijksmuseum voor Scheepvaart en bleef het daarmee zijn rol behouden. Het monumentale pand is zo’n 10 jaar geleden grondig gerenoveerd. Dankzij de renovatie van Dok Architecten is het oorspronkelijke ontwerp van Dan Stalpaert nog steeds zichtbaar.

Direct na het Scheepvaartmuseum zie je de historische muren van het Marineterrein. Als je verder doorloopt kom je bij de entree van het terrein: het Poortgebouw. Het gebouw stamt uit dezelfde periode als het Zeemagazijn. De poort was de entree voor mariniers en werfwerkers. In hoogtijdagen kwamen er zelfs 2000 per dag naar binnen!

Als je het terrein op wandelt, sla je linksaf naar het eerste gebouw op het terrein. Bewonder onderweg nog even de fontein van Arthur Spronken.

Om de geschiedenis van het Marineterrein goed in beeld te brengen, mag de meest belangrijke woning niet ontbreken. De woning heeft een prachtig uitzicht over het water en over het terrein, waar ook kunstenaar Vincent van Gogh onder de indruk van was. Tegenwoordig is de woning te huur als evenement- of vergaderlocatie. Neem eens een kijkje binnen!

Via de brug over het water loop je naar een van de nieuwste aanwinsten van het terrein: NEMO studio. Vorig jaar heeft NEMO Science Museum hier een dependance geopend, gericht op experimenteren en innoveren. Bij de transformatie – door bureau SLA – van dit voormalige militaire complex, is de focus gelegd op circulariteit. Zo is er gewerkt met het hergebruiken van materialen uit onder andere een school en een moskee. Het plein voor de studio wordt momenteel nog opgeknapt om meer groen op het terrein te krijgen.

Naast de nieuwe studio van NEMO Science Museum vind je de voormalige technische school. Het gebouw uit de jaren ‘60 is geheel ontworpen volgens de “Vijf Punten van een Nieuwe Architectuur” van architectuurgoeroe Le Corbusier’. In 2016 is de betonnen casco getransformeerd naar een open gebouw, door bureau SLA. Het gebouw is nu duidelijk te herkennen aan de houten ornamenten, die de Europese vlaggen moeten voorstellen.

Het gebouw met de honderden raampjes: het kantoor van de Koninklijke Marechaussee. De ‘zwarte doos’ met dezelfde afmetingen als het eerdergenoemde Scheepvaartmuseum, is een ontwerp van Wansleben Architekten. Opvallend is het patroon van de 1.750 identieke raampjes, die verdiept in de gevel liggen. De gevel heeft uitdrukkelijk de bedoeling om het personeel af te schermen en om toch waar mogelijk uitzicht te bieden.

Het gebouw is weliswaar nog niet van dichtbij te bewonderen, gezien dit gedeelte van het terrein nog in gebruik is door Defensie, maar vanaf de Kattenburgerstraat is deze verstopte parel ook goed te zien!

Het Marineterrein wordt de komende jaren verder getransformeerd naar stadskwartier en woongebied door de Gemeente Amsterdam. Dat innovatie hier nog steeds, eeuwen later, voorop staat is bijzonder. En met ideeën als zelfrijdende bussen en autonome boten zijn wij heel benieuwd wat er de komende jaren hier nog ontwikkeld gaat worden. Ontdek zelf het creatieve Marineterrein met onze tips!

Meer zien op, rondom het Marineterrein en de rest van het Oosterdok? Kijk dan eens op Expeditie Oosterdok!