Acht Amsterdamse voorbeelden van bijzondere bouwwerken onder de grond

Sub terra Highlight

21.12.21 Femke Gerritsma en Thijs van Roon

Wat doen we als onze huidige tentoonstelling tijdelijk haar deuren moet sluiten? Dan brengen we de tentoonstelling gewoon naar je toe!

 

In de tentoonstelling ‘Sub terra – New Roots on Underground Urbanism’ nemen we je mee naar de wereld onder je voeten. Nu we dat niet meer kunnen in verband met de strenge lockdown, zetten we de ondergrondse projecten uit de hangende foto-installatie hier in de spotlights.

We nemen je mee langs acht aansprekende en inspirerende voorbeelden van ondergronds bouwen. Inspirerend vanwege ingewikkelde bouwtechnieken, publieke bereikbaarheid of een optimale verbinding met de bovenwereld.

We hopen je weer vanaf dinsdag 17 januari 2022 te kunnen verwelkomen in onze galerie!

Metrostation Centraal Station (Noord/Zuidlijn)
Benthem Crouwel Architects, Stadsdeel Centrum, 2018

De Noord/Zuidlijn is de langverwachte centrale metrolijn van Amsterdam en brengt je met 16 minuten van Noord naar Zuid of andersom. De doelstelling was om met het ontwerp een minimale impact te hebben op de bestaande gebouwde omgeving.

De stations zijn overduidelijk geen gebouwen, maar dienen als verlengde van het openbaar gebied, een verlengstuk van de straat. Om dit kracht bij te zetten werd daglicht de leidraad in het ontwerp van Benthem Crouwel Architects. Onder het plein van Amsterdam Centraal is jarenlang gewerkt aan Metrostation Centraal Station van de Noord/Zuidlijn, ook wel ‘Kathedraal’ genoemd.

Fietsenstalling Leidseplein
ZJA, Stadsdeel Centrum, 2021

Het Leidseplein is het meest populaire uitgaansgebied van Amsterdam. Bezoekers van Paradiso, de Balie, de Stadsschouwburg, theaters en café’s parkeren sinds jaar en dag hun fiets aan het plantsoen tegenover het City Theater (het huidige Pathé City). Om toch nog gebruik te kunnen maken van stoepen en pleinen is er door de gemeente beleid ontwikkeld om straten en pleinen vrij te houden van gestalde fietsen. Een mooi voorbeeld daarvan is de ondergrondse fietsenstalling op het Leidseplein van ZJA, expert in ondergronds ontwerpen en bouwen.

Conservatorium Hotel
Buro van Stigt, Lissoni & Partners, MVSA Architects, Amsterdam Zuid, 2012

Op de hoek van de Van Baerlestraat en de Paulus Potterstraat staat een imposant pand waar nu het luxe Conservatorium Hotel gevestigd is. Het gebouw is oorspronkelijk als hoofdkantoor van de Rijkspostspaarbank gebouwd en opent haar deuren in 1901.

Om het pand geschikt te maken als luxehotel is het eerst grondig verbouwd. Architectenbureau J. van Stigt en MVSA Architects zijn in een vroeg stadium als ontwerpers betrokken bij deze verbouwing. Van Stigt renoveert het Rijksmonument en MVSA maakt het ontwerp voor de uitbouw. Na de tussentijdse verkoop van het pand aan een Israëlische projectontwikkelaar wordt de Italiaanse interieurarchitect Piero Lissoni aangesteld als projectmanager. Er is gebruikgemaakt van de ondergrond om alle gewenste functies binnen de contouren van het historische monumentale pand te realiseren.

Albert Cuypgarage
ZJA, Stadsdeel Zuid, 2018

De Pijp in Amsterdam werd gebouwd in de laatste decennia van de negentiende eeuw en is dus niet ontworpen indachtig de aanwezigheid van grote aantallen auto’s in de stad. In de jaren zestig en zeventig stonden zelfs de stoepen in de smalle straten vol met auto’s. De oplossing kwam door onder de gracht te verdichten met de aanleg van de Albert Cuypgarage door ZJA.

Fietsparkeersgarage Strawinskylaan
wUrck, Stadsdeel Zuid, 2018

De fietsenstalling onder het Prinses Amaliaplein in Zuid springt in op de toegenomen hoeveelheid fietsen en verwelkomt fietsers met een rolband, overdekt door boomvormige stalen kolommen met plafondeilanden als bladerdek. Met een capaciteit van 3.750 stallingsplaatsen is het bij oplevering in 2018 de grootste fietsgarage van de stad.

Stedelijk Museum Amsterdam
Benthem Crouwel Architects, Stadsdeel Zuid, 2012

Met het neerstrijken van de nieuwbouw van het Stedelijk Museum door Benthem Crouwel Architects – die al ruim voor de oplevering de bijnaam ‘Badkuip’ krijgt – is de ingang verplaatst naar de pleinzijde en is er een aanzienlijke hoeveelheid vloeroppervlak bijgekomen. Eenmaal binnen kunnen bezoekers rechtdoor de gerenoveerde oudbouw binnen wandelen, afdalen in de enorme tentoonstellingszaal in de kelder van de nieuwbouw of juist de ruimte in het hart van ‘de badkuip’ betreden.

Van Gogh Museum
Kisho Kurokawa Architect and Associates en Hans van Heeswijk architecten, Stadsdeel Zuid, 2015

Naast het Rijksmuseum en het Stedelijk Museum heeft ook het Van Gogh Museum een uitbreiding in de diepte gevonden. En met het verplaatsen van de ingang, net als bij het Rijks en het Stedelijk, fungeert het tussengelegen Museumplein nu eindelijk als verbindende schakel tussen de culturele instellingen. Via een royale trappartij naar beneden worden bezoekers nu de entreefoyer in geleid. Hier bevinden zich de garderobe, audiobalie, museumwinkel en de sanitaire voorzieningen. Vanuit deze nieuw centrale hal kunnen de bezoekers de beide museumvleugels bereiken.

Vossius Gymnasium
Marlies Rohmer Architecture & Urbanism, Stadsdeel Zuid, 2020

Meer ruimte voor lesfaciliteiten en meer sociale betrekking met de buurt, dat was de opdracht die werd uitgeschreven door HEVO voor het Vossius Gymnasium in Amsterdam Zuid. De oplossing? Een dubbele gymzaal onder het schoolplein op 9 meter diepte.  De fietsen die voorheen op het plein stonden worden nu ook in de kelder gezet. Het monumentale pand uit de jaren 1930 kan nog generaties lang in gebruik blijven door de geoptimaliseerde herinrichting van het gebouw.

Website by HOAX Amsterdam