‘Dit zijn de toekomstige wijken van Amsterdam’, kopte Het Parool in 2017. In dit artikel bracht de krant acht wijken in kaart: het Hamerkwartier, de Sluisbuurt, Havenstad, het Amstelkwartier, Bajes Kwartier, Centrumeiland/Middeneiland, het Marineterrein en Elzenhagen Zuid.
We zijn inmiddels drie jaar verder en er is veel gebeurd en veranderd in de stad. ARCAM is benieuwd wat er van de plannen terecht is gekomen. Welke projecten zijn er gerealiseerd in de wijken en wat gaat daar de komende jaren nog gebeuren? Kortom, hoe is het nu met de toekomstige wijken van Amsterdam!? Vandaag richten we onze aandacht op twee nieuwe IJburgse eilanden: Centrumeiland en Strandeiland.
Water wordt woningbouw
Dat er bij gebrek aan ruimte gewoon nieuw land uit het water wordt getoverd, is op zich niks nieuws. IJburg hoort bij een lange Amsterdamse traditie van land maken op het water. Het idee voor een dergelijke stadsuitbreiding op het IJmeer was er al in 1965 toen architecten van den Broek en Bakema het zogeheten “Plan Pampus” indiende, dat ruimte moest bieden aan 350.000 Amsterdammers. Dat plan ging niet door, maar wel besloot de gemeente Amsterdam over te gaan op de realisatie van IJburg. De eerste fase van IJburg, waar Haveneiland en Steigereiland onder vallen, is af. Nu is de tweede fase aan de beurt.
Centrumeiland
De tweede fase ging van start met de aanleg van Centrumeiland. In 2014 was het eiland helemaal opgespoten en vier jaar later kon worden gestart met de bouw van de 1300 woningen die op het eiland komen te staan. De komende jaren zullen er dus veel interessante projecten en woningen worden opgeleverd. Naast woningbouw, is er op Centrumeiland genoeg ruimte voor recreatie met veel groen, speelplaatsen voor kinderen en andere recreatieplekken.
Voor de bouw van de woningen is gekozen voor een bijzonder uitgangspunt: 70 procent van woningen bestaat uit zelfbouw. Daarmee wordt het de grootste nieuwe zelfbouwlocatie van de stad. In 2017 ging de verkoop van de kavels van start. In lijn met het duurzaamheidsbeleid wordt Centrumeiland de eerste energieneutrale en rainproof wijk van Amsterdam.
Eerste bewoners
Inmiddels bewonen zo’n vijf gezinnen het eiland die, gewekt door heipalen, met eigen ogen kunnen aanschouwen hoe een een buurt wordt gevormd en karakter krijgt met zo’n grote diversiteit aan zelfbouw. Architect Harvey Otten is één van de pioniers, en heeft zijn eigen zelfbouwwoning, Huize Potteneters, ontworpen als een drie-in-één-huis, met ouders en bijna volwassen kinderen die ieder hun eigen verdieping hebben gekregen. Opvallend is de gevel met de versprongen aluminium kozijnen dat werkt als een glazen gordijn dat afstand schept tussen de bewoners binnen en de voorbijgangers op straat.
Strandeiland
In het Parool-artikel uit 2017 is er nog sprake van twee aparte eilanden, Middeneiland en Strandeiland. Inmiddels zijn deze twee samengevoegd tot Strandeiland. Buiten het hoofdkwartier van Lolaland is het eiland nu slechts een grote lege zandvlakte. Toch komen hier maar liefst 8000 woningen te staan, verdeeld over twee buurten: de Muiderbuurt en de Pampusbuurt. Deze twee buurten zijn op hun beurt weer onderverdeeld in verschillende wijkjes die allemaal een eigen functie hebben. Zo wordt de “Havenkom” een bruisend centrum met barretjes, winkels en cultuur en wordt de “Makerskade” een wijkje dat vooral de functie als werkgebied heeft.
Het stedenbouwkundig plan voor het Strandeiland is ontwikkeld door de gemeente Amsterdam, Mecanoo, FARO architecten en DELVA Landscape Architecture Urbanism. Net als Centrumeiland is bij Strandeiland het uitgangspunt energieneutraal. Wel ligt de dichtheid van de bouw lager, waardoor er meer ruimte is voor groen en recreatie. In 2023 start de bouw van de woningen in de Muiderbuurt waarvan de eersten in 2025 worden opgeleverd. In 2025/2026 start de bouw van de Pampusbuurt.
Buiteneiland
Na Centrumeiland en Strandeiland is IJburg bijna af. Er rest dan nog één eiland, namelijk Buiteneiland. Dit eiland wordt gemaakt met de grond die vrijkomt bij werkzaamheden die elders in de stad plaatsvinden. Het sluitstuk van IJburg wordt een uniek eiland met een groen natuurlijk karakter waar ruimte is voor sport, recreatie en cultuur voor heel Amsterdam en een beperkt woonprogramma van maximaal 500 woningen. De ontwikkeling start in 2023 en duurt naar verwachting 20 tot 25 jaar.
Meer woningen!
De vorming van het nieuwe stuk Amsterdam in het IJmeer is dus in volle gang. De nieuwe IJburgse eilanden bieden de ruimte die Amsterdam hard nodig heeft om meer woningen te bouwen. De buurten die uit het water oprijzen, zullen de bewoners een unieke combinatie geven van stedelijke sfeer en een natuurlijke omgeving. Op Centrumeiland is de bouw al begonnen en daar is dus al snel nieuwe architectuur te bewonderen.