arcam

De projecten worden besproken op volgorde van bezoek.

De jury is het volmondig eens: Breehorn toont aan hoe goed sociale woningbouw zou kunnen zijn. Jammer dat een project van zo’n kwaliteit eigenlijk uitzonderlijk is!

Ondanks het beperkte budget hebben beide opdrachtgevers Rochadale en Stadgenoot en LEVS architecten hier architectuur van hoge kwaliteit weten te realiseren. Er is verfijning in de gevel aangebracht en de ruimte binnen de bouwenvelop is slim benut. De entreeportalen zijn vanaf twee zijden te betreden. Via de alzijdige oriëntatie is de aansluiting op de wijk optimaal. Resultaat: visueel gezien is er geen onderscheid tussen sociale huur en middenhuur, ook ten opzichte van de omliggende bebouwing. Er is vooral met gestandaardiseerde elementen gebouwd en de verfijning uit zich met name bij de entrees, waar extra aandacht aan besteed is. Al met al concludeert de jury dat Breehorn een echte aanwinst is voor Amsterdam. Breehorn laat bovendien zien hoe belangrijk de gemeente is in het bepalen van het succes van het project. Door een goede bouwenvelop en randvoorwaaden mee te geven aan opdrachtgever en architect, ontstaat de kans om iets moois toe te voegen aan de stad.

Resultaat: visueel gezien is er geen onderscheid tussen sociale huur en middenhuur, ook ten opzichte van de omliggende bebouwing. Er is vooral met gestandaardiseerde elementen gebouwd en de verfijning uit zich met name bij de entrees, waar extra aandacht aan besteed is. Al met al concludeert de jury dat Breehorn een echte aanwinst is voor Amsterdam. Breehorn laat bovendien zien hoe belangrijk de gemeente is in het bepalen van het succes van het project. Door een goede bouwenvelop en randvoorwaaden mee te geven aan opdrachtgever en architect, ontstaat de kans om iets moois toe te voegen aan de stad.

Innovatief, crème de la crème, pionierend… Zomaar wat woorden die de jury laat vallen na het projectbezoek van Top-up. Met name technisch maakt het gebouw indruk. De draagconstructie en inbouw zijn gescheiden, waardoor bewoners volledige flexibiliteit hebben bij het inrichten van de woning. Het gebouw is voorbereid op de toekomst: de naastgelegen parkeergarage kan als dat nodig is getransformeerd worden tot bijvoorbeeld een supermarkt. Ook is er oog voor detail, met kleine spiegeltjes op de kruisende hoeken van de gevel. De jury is vol lof voor architect Tom Frantzen, die heel wat te stellen heeft gehad met de stijgende grondprijzen die Amsterdam teisteren. Gedurende de totstandkoming van het project vertienvoudigde de grondprijs (en bijbehorende erfpacht), waardoor het gebouw een stuk duurder werd dan gepland en de architect-ontwikkelaar de duurzaamheidsambitie om het hele gebouw van hout te maken heeft moeten laten varen. De gemeente gaat uit van gemiddelde bouwkosten als ze de marktwaarde van de grond berekenen, maar innovatie komt hierdoor in de knel. Ondanks deze (financiële) beperkingen is het eindresultaat kundig gerealiseerd en heeft Noord er een icoon bij.

De jury hoopt dat dit project een pioniers- en laboratoriumfunctie heeft en wenst vurig dat Frantzen zijn visie ook op woningen in het lagere marktsegment zal toepassen.

Een enorm bouwvolume op een prachtige plek aan een industriële kade: bij Pontkade waan je je in het buitenland. Het is met afstand het grootste project dat de jury vandaag bezoekt met meer dan 38.000 m2 BVO grondoppervlak. Het complex bevat een mix aan functies: grotendeels wonen, maar ook retail en horeca zijn er te vinden. Het onderscheid tussen de verschillende gebouwdelen in materialisering en kleur voegt dynamiek toe aan het ensemble en brengt menselijke maat in het ontwerp. De relatie met het IJ is gelegd via een doorkijkje vanuit de binnentuin richting de pont. Architect Pi de Bruijn van de Architekten Cie. licht tijdens de rondleiding toe dat getracht is een stadse buurt te ontwerpen. De jury twijfelt of die visie echt tot uiting is gekomen. Ook over de afwerking van zowel binnentuin als gebouw en het aantal woningtypes is de jury kritisch. Zou in een project met hoofdzakelijk middeldure huur de kwaliteit van de woningen niet hoger hebben moeten zijn?

Van Westbeat, ontworpen door Studioninedots, gaat het hart van de jury harden kloppen. Met het toekomstbestendige en inclusieve programma van wonen, werken, horeca en cultuur is het een welkome toevoeging in Amsterdam Nieuw-West. De jury is zeer te spreken over het belang dat de opdrachtgever hecht aan deze functiemix: er is zelfs horeca en een theater toegevoegd aan het pand.

De kenmerkende bogen in de benedenverdiepingen zijn een echte eyecatcher met een knipoog naar de bibliotheek van Toyo Ito. Buiten vormen ze een opvallend gebaar en binnen een unieke ruimtelijke beleving. De (semi-)publieke ruimtes die hier zijn ondergebracht zijn met zorg ontworpen en overbruggen op dynamische wijze het hoogteverschil van de kavel. Twijfel is er wel over het gevelmateriaal in combinatie met de bogen: zijn de baksteenstrips in de negges wel het juiste materiaal om de vloeiende lijnen te volgen?

Op de hogere verdiepingen bevat Westbeat een woonprogramma. Voor rond de 900 euro huur wonen stadsbewoners hier in ruimtes met aandacht voor detail. Een mooi vormgegeven binnenterrein, verdiepingshoge ramen, veel overmaat en glazen deuren. Een bijzondere vermelding verdient de inventieve geluidsluwe gevel-oplossing, met een open galerij en een plantenmuur, die het geluid van de snelweg absorberen. De jury is het eens: hier is iets bijzonders gerealiseerd met een visie die groter is dan de kavel alleen. De sprong over de A10 is hier met verve gemaakt. Westbeat is absoluut een kwalitatieve bijdrage aan de buurt en de stad.

De opwaaiende zomerjurk van Liesbeth van der Pol, Dok architecten, is de nieuwste aanwinst van de Zuidas. De kleurrijke gevel van geglazuurde baksteen is niet te missen. The George, zegt u? Nee hoor. De vakjury spreekt liever van The Georgina (al prefereerde de publieksjury De Georgette). De gevel blijkt smaakgevoelig. Waar de één de gevel verwelkomt als een uitgesproken gebaar dat een welkome afwisseling vormt met de uniformiteit op de Zuidas, ziet de ander een bedachte vorm die schuurt binnen deze context. De achtergevel heeft een irrigatiesysteem dat verbonden is met een regenwateropvang op het dak. Het doel is om aan de balkonranden een groene wand te creëren; een sawa op de Zuidas. Wel maakt de jury een kanttekening bij de achtergevel. Is die – los van het innovatieve beplantingssysteem – niet met heel eenvoudige materialen vormgegeven, zeker in contrast met de overdadige voorzijde? Waar de jury het in ieder geval over eens is, is de kwaliteit van de woningen. Met verdiepingshoge, harmonicadeuren en ruime terrassen woon je hier als een koning(in) op de Zuidas.

Van de grote gebaren tot het kleinste detail: alles aan het Van der Valk Hotel Zuidas is met zorg ontworpen door Wiel Arets Architects. De jury is onder de indruk van de ‘Zwitserse’ kwaliteit van dit gebouw, met zorg voor detaillering en uitgekiende materialen. Het gebouw staat op een driehoekige plot, die eigenlijk wat onhandig is. Maar door grote ‘inkepingen’ aan alle drie de zijdes van de gevel beschikken de verdiepingen over terrassen. Ook heeft elke gang aan het einde uitzicht op de Zuidas én is er een royale lichtinval. Slim en effectief. Verrassend; waarin de ontwerpkwaliteit volgens de jury vooral tot uiting komt is de parkeerverdieping. Op het parkeerdek – met enkele keurig geplaatste plantenbakken – bevinden zich namelijk ook de technische ruimtes. Er is volop inval van daglicht en de technici kunnen wandelen op een keurige gietvloer. Hier is het oog voor detail en kwaliteit op alle niveaus goed zichtbaar.

De opdrachtgever heeft de architect volop ruimte gegeven om zijn visie te realiseren. Op het niveau van de Zuidas zijn duidelijk grenzen verlegd. Maar zijn uit dit project lessen te trekken, standaarden opgerekt of nieuwe inzichten te herleiden?

De eerste indruk van de Amsterdam Rechtbank is overweldigend. De entreehal, die naadloos aansluit op het voorplein, is een monumentale ruimte waar glas, staal en natuursteen domineren. Waar het ene jurylid vindt dat het gebouw gezag en betrouwbaarheid uitstraalt, voelt het andere jurylid zich juist geïntimideerd. En is de keuze voor zoveel natuursteen een verantwoorde – want duurzaam – of is het wat overdadig? Ook hierover is de jury verdeeld. Maar de kwaliteit van het project is voor de hele jury onmiskenbaar. KAAN Architecten toont zich in dit gebouw de vakman die zijn ambacht beheerst. De ontwerpers hebben een uitgebreid programma met werkruimtes, zittingszalen, cellen in combinatie met complexe infrastructuur en strenge beveiligingseisen samengevoegd tot een helder gebouw. Mede dankzij de keuze voor een dragende gevel is het mogelijk geweest om deze puzzel op elegante wijze te leggen.

De jury pakt de camera’s erbij voor het trappenhuis in de kantine: een insta-waardige eyecatcher. Lof is er voor het Rijksvastgoedbedrijf als opdrachtgever. Hier is wat betreft ontwerpkwaliteit en materialisering gekozen voor de lange termijn. Dit uit zich ook in de keuze om een voorplein toe te voegen. Hier vindt de jury ook die andere eyecatcher van de rechtbank: de vriendelijke reus met vogeltjes in de hand.

De transformatie van het Vossius Gymnasium is een complexe verdichtingsopgave, waarbij een groot volume moest worden toegevoegd aan een monumentale school in een dichtbebouwde buurt. Het project is ontstaan vanuit een complex co-creatie project, waarin ook de leerlingen zelf zijn betrokken. De jury vindt het erg leuk dat zij dan ook overal aanwezig zijn in het ontwerp: van tekeningen op de muren tot zelfgemaakte ‘vossentegels’ in het exterieur. In het exterieur is gekozen voor een gevelmateriaal met een afwijkende kleur en textuur, in combinatie met de ‘vossentegels’. In de nieuwe interieurs voert hout de boventoon, een contrast met het bestaande Amsterdamse School-interieur. De overgang tussen deze bestaande en nieuwe ruimtes vindt de jury vrij abrupt. Maar de jury prijst de kwaliteit van Marlies Rohmer als scholenontwerper en de manier waarop zij het proces heeft vormgegeven. De inpassing is op vernuftige, maar bescheiden wijze gerealiseerd. Om de gewenste nieuwe gymzalen in te passen, is het Vossius diep ondergronds gegaan. Maar liefst 9 meter onder de grond zijn twee gigantische ruimtes gerealiseerd. Wel plaatst de jury een kanttekening bij de lichtbakken op het schoolplein; die vindt de vakjury wat heftig in het pleinbeeld.

Het nieuwe pand van Studio Thonik aan de Wibautstraat zal niemand ontgaan zijn. Het zwart-wit gestreepte pand is een verrassende, speelse toevoeging aan de grootstedelijke slagader van Amsterdam. Opdrachtgever Thomas Widdershoven van Thonik heeft de kavel gekocht vanuit de overtuiging dat creatieve bedrijven zelf eigenaar zouden moeten zijn van hun kantoorpand. Architect Arjan van Ruyven werd langzaamaan steeds meer betrokken bij de totstandkoming ervan. Het zwart-witte gevelontwerp is nadrukkelijk een visitekaartje van de opdrachtgever. De buitentrap is functioneel als brandtrap, maar vooral ook esthetisch: omdat deze in een hoek van 45 graden is geplaatst, loopt de trap niet heel lekker. De jury wordt er vrolijk van, maar vraagt zich af of het hiermee architectuur is, of een billboard van het ontwerpbureau. Of beide? Het gebouw staat op een kleine postzegelkavel, waar slim gebruik van is gemaakt. Verdiepingen zijn te gebruiken voor werken, horeca en/of wonen. De balkons zijn speels aan de zijkanten van het bouwvolume geplaatst. Het interieur is minimalistisch en smaakvol vormgegeven. In de toekomst zou dit pand geschikt kunnen worden gemaakt voor woningen. Wel is het verkeer duidelijk hoorbaar. De jury twijfelt of dit de woonkwaliteit niet in de weg staat. Al met al vindt de jury het gebouw een klein kunstwerkje in de stad en waardeert het effect dat dit pand heeft op het beeld van de Amsterdamse architectuur. Durf en lef zijn op zijn Amsterdams.

Doordacht en robuust: het appartementsgebouw van ronald janssen architecten aan de Foeliestraat is een bescheiden juweel. Maar laat je niet bedriegen door de ogenschijnlijke eenvoud: Architect Ronald Janssen heeft hier veel slimme ontwerpkeuzes gemaakt, die op bewondering van de jury kunnen rekenen. De gevel is technisch gezien haast een geluidsscherm, maar dan verpakt in een elegante bakstenen gevel met maar liefst 80% glasoppervlak. Binnen is het geluid van de drukke Valkenburgerstraat haast onhoorbaar. Lof voor de architect én voor de adviseurs. Het pand moest voldoen aan een strakke bouwenvelop, voorgeschreven vanuit de gemeente. De schuine daklijn van de bovenste verdieping moest strak aansluiten op de naastgelegen bebouwing. Het aanvechten van deze beperking door architect en opdrachtgever mocht niet baten. Het tijdloze ontwerp van dit appartementsgebouw wordt door de jury hoog gewaardeerd. Ook prijst de jury de samenwerking tussen architect en opdrachtgever Buro Amsterdam. Anderzijds lonkt de nieuwsgierigheid: wat had er gerealiseerd kunnen zijn, als dit ambitieuze team meer vrijheid had gekregen.