arcam

Wie kent de klassieke architectuurspellen niet: bouwstenen die uitgroeien tot imposante wolkenkrabbers, digitale bestsellers als SimCities en Cities: Skylines, of partijtjes waarin spelers elkaar genadeloos van het bord vegen voor een paar aandelen op de vastgoedmarkt? Spellen weerspiegelen de samenleving en gebouwde omgeving: moderne poppenhuizen hebben zonnepanelen en containers voor gescheiden afval en in city building games stijgt de zeespiegel of slaat de woningnood toe. Welke verhalen worden hier verteld? Hoe ontwikkelen steden zich in digitale werelden? En wat kunnen architecten met spelelementen in hun ontwerppraktijk?

Spellen zijn een krachtige vorm van cultuuroverdracht. Ze verbeelden in verkleinde en/of vereenvoudigde vorm de wereld waarin we leven; ze zijn motiverend, overzichtelijk, leuk en veelzeggend. Architectuurspellen weerspiegelen de materialen, bouwwijzen, woonvormen, voorstellingen en idealen van de tijd waarin ze ontstaan. Sommige zijn zelfs speciaal voor de ontwerppraktijk bedacht. Ze onthullen verborgen of onderbelichte aspecten, geven inzicht in complexe samenhangen, brengen betrokkenen met diverse zienswijzen en agenda’s in gesprek en helpen soms zelfs reële vraagstukken op te lossen.

Omgekeerd zijn spellen soms ook beklemmend of stigmatiserend: poppenhuizen zitten nog vol ouderwetse genderverhoudingen en city building games baseren zich vaak op starre stedenbouwkundige modellen en bekrompen stedelijke idylles. In videogames zitten de keuzes en ideeën van spelontwikkelaars verborgen in cryptische algoritmen.

Playing Architecture – het spel om de stad is een tentoonstelling om te bekijken en om te doen. Ze maakt bewust van de boodschappen en voorstellingen die in architectuurspellen besloten liggen – in positieve en in negatieve zin – en ze nodigt uit om hun potentie rechtstreeks te ervaren door zelf te spelen.

In de selectie van voorbeelden staat Amsterdam centraal: welk beeld geven verschillende spellen van de stad? Welke brandende kwesties komen erin voor: vastgoedspeculatie, armoede, ecologisch wonen? Wat zijn de boodschappen van geëngageerde spellen en kunstwerken die kritisch reflecteren op vraagstukken in de vastgoedwereld? Wat zijn de laatste innovaties en wat laten deze doorschemeren?

Kom het samen spelenderwijs ontdekken bij Arcam van 10 december 2022 t/m 28 mei 2023.

De Volkskrant interviewde curator Mélanie van der Hoorn en architect/ontwerper Dafne Wiegers over Playing Architecture:

“Architecten vertrouwen van oudsher op teksten, schetsen, maquettes en fotomontages om ontwerpen voor het voetlicht te brengen. Wat gebeurt er als zij games aanwenden? En wat als hun critici dat ook doen?”.

Ook Het Parool bracht een bezoek aan de tentoonstelling en dook in de betekenis van de objecten in de tentoonstelling:

“Playing Architecture in Arcam toont een poppenhuis als crime scene, en een in Duitsland verboden bordspel”. 

4D Talks is een reeks brainstormsessies met mensen die architectuur buiten de drie dimensies bekijken. Luister naar Mélanie en Dafne in gesprek met host Magdalena Nalepa waarin zij praten over de tentoonstelling in aflevering #4: Play

Mélanie van der Hoorn (1975), curator van de tentoonstelling Playing Architecture – het spel om de stad, is Cultureel Antropoloog met een specialisatie in Materiële Cultuur. Ze is werkzaam als zelfstandig onderzoeker, schrijver, docent en curator. Haar aandacht gaat uit naar de waarneming, waardering, presentatie en communicatie van architectuur, in het bijzonder aan de hand van strips, films en spelen.

Ze publiceerde daarover een drieluik bij nai010 in Rotterdam: Bricks & Balloons: Architecture in Comic-Strip Form (2012), Spots in Shots: Narrating the Built Environment in Short Films (2018) en Serious Fun: Architecture & Games (2022). Haar derde boek uit die reeks diende als inspiratie voor de tentoonstelling Playing Architecture: Het spel om de stad.

Dafne Wiegers, architect en partner bij Amsterdams architectenbureau AHH, ontwerpt de tentoonstelling ‘Playing Architecture – het spel om de stad’. Sinds haar afstudeerproject Home of Legends houdt Dafne zich bezig met de vraag wat architecten kunnen leren van digitale games. Digitale games bewegen namelijk mee met de ontwikkeling van de digitale wereld, ze zijn continue aan het vernieuwen en aan het aanpassen. Hoe zal de fysieke habitat eruitzien als de digitale habitat steeds invloedrijker wordt?

Door de hoeveelheid mogelijkheden die digitale games bieden kunnen zij dienen als inspiratie voor architecten om mee te bewegen met de digitalisering. Denk bijvoorbeeld aan het navigeren door steeds veranderende werelden. Wat gebeurt er als mensen zelf de ruimte kunnen bepalen, of als niet is wat het lijkt en de architectuur je op het verkeerde been brengt? Door Esports gaming hubs te ontwerpen, les te geven aan masterstudenten van de Academie van Bouwkunst en zich tevens te richten op scholen en werkplekken in haar ontwerpen onderzoekt Dafne deze vragen. ‘Playing Architecture – het spel om de stad’ is het eerste ontwerp voor een tentoonstelling die in gaat op de toegevoegde waarde van games voor architectuur: het maken van ruimtes met de fascinerende eigenschappen van games.

AHH, Alan Butler, Alex Cutler, Anne Kooijman (De Coole Kikker), Berdien Westerink (abwesterink), Carl-Ludwig Reichert, Dafne Wiegers, Fathi Bouaroua, Gareth Damian Martin, Jon Haddock, Liliane Limpens, Lotte van Laatum (Bijzonder Amsterdams), Machiel Spaan & Rozalie Hirs, Maykel Roovers, Milena Ivković & Stefan Nikolić (Blok74), Mouz & Schmees Ladenbau, Paolo Pedercini (Molleindustria), PlanToys, Robert-Jan den Haan, Robin Klengel & Leonhard Müllner, Roos Groothuizen, Sandra Youkhana & Luke Caspar Pearson (You+Pea), VenhoevenCS, Yinka Shonibare, Yuk-Yiu Ip.