arcam

In de flits-expositie ‘Artistic perspectives on Architecture: In/Exclusive building’ ontdek je in tien A0 posters hoe kunstenaars, architecten en makers kijken naar de inclusiviteit van onze stedelijke ruimte.

Eerst te zien geweest op de kade van Arcam en nu voortgezet online.

Robin Beers (28 jaar) studeert Architectuur aan de Academie van Bouwkunst. Robin woont in Amsterdam, maar volgt haar opleiding aan de ArtEZ hogeschool in Arhnem. Naast haar studie werkt ze als ontwerper bij Inbo.

“Voor mijn afstudeerproject heb ik me zelf de opgaven geven om een bouwwerk te ontwerpen als een fysiek- en geestverruimend middel. Tijdens mijn zoektocht naar een geschikte locatie voor dit bouwwerk heb ik de ruimte onder de ring A10 in kaart gebracht. De wereld onder de ring kent vele fascinerende plekken, hoeken en gaten. In mijn tekening zoem ik in op een bijzondere plek onder onze ringweg. Tussen de Max Havelaars flats in Amsterdam west vind je het Multatuli viaduct. Dit viaduct creëert een unieke ruimte en ruimte die je als gewone sterveling niet mag betreden. De kunstenaar Leonard van Munster maakte speciaal voor de deze plek ’Under Heaven 02’. Een kunstwerk als een oase maar zo onbereikbaar als een fata morgana. Een zee van kolommen die wordt ingesloten door een wegdek en twee woongebouwen het fascineerde mij mateloos maar voor vele mensen is dit een plek waar zijn zo snel mogelijk aan voorbij bewegen. Vuige plekken horen bij steden, laten ze koesteren en een podium geven.”

Colin Keays (1994) is een ruimtelijk ontwerper gevestigd in Rotterdam. Met een achtergrond in architectuur, hanteert zijn praktijk een kritische benadering van de gebouwde omgeving, terwijl hij de sociale, culturele en politieke dimensies die de gebouwde omgeving vormen, in acht neemt.

Amsterdammertje 2.0 is een reactie op smart city-initiatieven die worden gebruikt om gegevens over stadsbewoners wereldwijd te verzamelen. Het project bekritiseert rechtstreeks de ‘Living Lab’-technologie die wordt getest in de openbare ruimte in Eindhoven, die omgevingsomstandigheden manipuleert om het gedrag van mensen te beïnvloeden. Oorspronkelijk geproduceerd in 2018, speculeert deze architectuurtekening hoe ver dit soort technologieën zouden kunnen gaan als ze zich in Amsterdam zouden bevinden, en of technologiebedrijven ooit zouden kunnen samenwerken met de gemeente Amsterdam om te helpen bij de reeds bestaande sancties die hard optreden tegen ongewenst gedrag. Zou dit kunnen door de emblematische paaltjes ‘Amsterdammertje’ toe te eigenen en hiervoor te gebruiken? Het project stelt de vraag waar de grens moet worden getrokken wanneer bepaald gedrag – en dus bepaalde lichamen – door ontwerp en technologische middelen worden uitgesloten van de openbare ruimte.

Als een van de mede-oprichters van loom atelier, een onafhankelijke creatieve studio gevestigd in Amsterdam, is Telma Caldas een architect met een uitgebreide portfolio in omvangrijke architectonische en ontwerpdiensten voor internationale retail en hospitality gebieden. Telma’s overtuiging is dat de ruimtes waarin we leven en op bezoek zijn altijd een gevoel van geluk en saamhorigheid moeten geven.

Amsterdam is een van de groenste steden van Europa en deze collage onderzoekt het gebruik van de vergeten groene gebieden opnieuw. Veranderende levensstijlen, stedelijke groei en overbevolking van de bestaande stad vragen om nieuwe benaderingen van bestaande groene ruimten, buiten het beperkte aantal grote openbare parken, om te onderzoeken hoe deze onderbenutte ruimtes kunnen worden omgevormd tot plaatsen die het bezoeken waard zijn en waarvan het publiek kan genieten. Groene gebieden zijn de levensader van gelukkige steden. Ze bieden mensen cruciale recreatieruimte, verrijkende culturele ervaringen en plaatsen waar families en vrienden samen kunnen komen, waardoor hun dagelijks leven wordt verrijkt. Door de momenteel over het hoofd geziene groene zones in de stad te activeren met nieuwe activiteiten en initiatieven zoals opwindende en gastvrije ontwerpkenmerken en activiteiten die een gevoel van verbondenheid en snelle verkenning uitstralen, kunnen deze gebieden de rol van groene ruimten in Amsterdam naar een nieuw niveau tillen, waardoor ze voor iedereen toegankelijk zijn.

Thijmen Hilhorst (1997), afgestudeerd in Spatial Design aan de Hogeschool voor de kunsten Utrecht, is een multidisciplinaire ontwerper met een grote interesse in het vertalen naar architectuur. Zoekend naar de beste vertaling van een onderwerp of vraag naar ontwerp, gebruikt hij verschillende media en technieken om zo tot de beste uitkomst te komen voor een ontwerp.

Thijmen Hilhorst Architecture for Activism Afstudeerproject Spatial Design, Hogeschool voor de kunsten Utrecht (2021) Architecture for Activism is een ruimtelijk manifest dat is ontstaan tijdens mijn afstudeer project aan de Hogeschool voor de kunsten in Utrecht. Het project is ontstaan na een grote fascinatie voor activisme en de vertaling hiervan naar architectuur. Met de vraag: Hoe kan activisme zich lenen voor architectuur? In het plan zijn verschillende onderzoeken, ontwerpen en thema’s ontstaan. Reflectie is een van deze thema’s en staat voor het toevoegen van architectonische installaties met reflecterende panelen, om zo een activistische uiting nog meer bereik mee te geven. Als demonstrant, poster, kunstwerk of film ben je in de stad maar op een beperkte plek zichtbaar. Kijkend naar veel protesten, groot en klein, posters en andere zichtbare elementen van activisme in de Amsterdam ben ik gaan nadenken hoe ik hier als ontwerper een plan voor kan maken om deze elementen van activisme nog sterker tot hun recht kan laten komen. De uitkomst hiervoor is een autonoom architectonisch ontwerp plan waarin reflecterende panelen op verschillende wijzen ervoor zorgen dat het bereik voor deze vormen van activisme veel groter is dan enkel op de plek waar ze zich hebben geplaatst.

Rowan Siriram is werkzaam als ruimtelijk ontwerper onder de naam ‘Studio Rowan Siriram’. Vanuit zijn studio en werkplaats in de Houthavens van Amsterdam richt hij zich op het ontwerpen van ‘spatial design’, installaties en objecten. Met een achtergrond in de illustratie probeert hij via een retro-futuristische beeldtaal op meerdere zintuigen van het menselijk lichaam in te spelen. Binnen zijn werk gaat Rowan cross-overs aan met regisseurs, mode ontwerpers en choreografen. Naast zijn werk als ruimtelijk ontwerper volgt hij ook een master Interior Architecture aan de Hogeschool van de Kunsten Utrecht, waar hij momenteel voor in het afstudeertraject zit.

Het diversiteit monument is een artistieke interventie als tegenreactie op het omstreden monument Indie-Nederland, ook wel het voormalig ‘Van Heutsz’ monument. Het monument is oorspronkelijk geplaatst als ereteken voor Generaal ‘Van Heutsz’ en vertegenwoordigt nu de relatie tussen Indonesië en Nederland. Het monument was al voor zijn plaatsing controversieel en werd vanaf toen het doelwit van protesten, bekladdingen en fysieke aanvallen. Vijftien jaar geleden is het monument van naam veranderd en zouden enkele afbeeldingen en een plaquette bij het monument voor verandering en contextualisering moeten zorgen. Vorig jaar, in 2020, is het beeld weer beklad en dat maakt het monument het meest besproken controversiële beeld van Nederland. De pijn van het monument zit in het feit dat het beeld een vertegenwoordiging is van Nederlands imperialisme. Het beeld is de belichaming van het jaren ’30 nationalisme en leunt op exclusie. De representatie van een beperkte groep mensen en de uitsluiting van een grote groep mensen, roept al decennia lang vragen en reacties op. De verandering van de naam en de toevoeging van een plaquette is naar mijn idee niet genoeg. In een tijd met meer inclusie en een veranderde samenstelling van de Nederlandse bevolking, zouden we zichtbaar een verandering moeten doorvoeren. Het visueel inpakken werkt symbolisch katalyserend als het gaat over het dekolonialiseren van de publieke ruimte. Ik wil een interventie doen op het monument Indie-Nederland door het in te pakken en uit te bouwen. Ik richt me hier op grote verscheidenheid diversiteiten van Amsterdam en vertaal dit door het monument te construeren uit geel verzinkt plaatstaal, een restproduct van het op deze manier van staal preserveren is een iriserend effect. Het monument veranderd van kleur naarmate het licht veranderd. In dit monument gaat het niet over herdenken, maar over vieren. Niet over terug kijken, maar over vooruit kijken. Niet over exclusie, maar inclusie. Een monument dat geen klaagzang is over misstand, maar een manifest voor het behoud van een van de belangrijkste onderscheidende eigenschappen van de stad Amsterdam; diversiteit en openheid. Jaarlijks zal er op fluïde manier gevierd worden waarbij verschillende figuren die een constructieve bijdrage hebben geleverd aan de mensheid zullen een podium krijgen, bijgestaan door verschillende kunst disciplines die het publiek na laten denken over het toekomstige herdenken.

Marjan van Herpen (GRA 1999, AvBA 2015) is architect en partner in Clubhaus Architecten. Marjan richt zich het liefst op sociale opgaven, ze onderzoekt wat ze vanuit het vak kan bijdragen aan veranderingen in de maatschappij. Ze focust op de gebruikers en interactie tussen mensen, om gezonde gemeenschappen te creëren. Ze stelt vragen en geeft antwoorden op hoe we nu en in de toekomst willen samenleven. Ze initiëert onderzoek en gebruikt ontwerpend onderzoek voor de vragen die haar gesteld worden. Marjan is in staat om andere disciplines te betrekken in ontwerpopgaven en zo samen tot iets nieuws te komen.

“Hier, nu, in dit land, leven mensen in de schaduw, uit zicht, uitgerangeerd, gestigmatiseerd. Mensen die aan het werk willen en deel zijn van deze samenleving maar geen kans maken, nergens aansluiting vinden. Veruit de meeste mensen op de vlucht voor oorlog en onderdrukking, die de moed hebben gehad alles op het spel te zetten om hier te komen, hebben er alles voor over om een waardevol bestaan op te bouwen. Je kunt je vragen blijven stellen bij het huidige vreemdelingenbeleid, maar je kunt ook praktisch in actie komen. Wat nodig is, is een doortastend urgent duurzaam relevant voorstel. Een uitdagend beeld van een samenleving vormgeven in een concrete dynamische plek in de stad. Stel, in de stad verschijnt een aansprekende plek waar vluchtelingen, die hier een bestaan proberen op te bouwen, werken en leven. Een levendige plek, een aanwinst voor de buurt. Een plek die ruimte biedt voor werkplaatsen en leefruimtes. Met een flexibele structuur, eenvoudig om te vormen tot grotere ruimtes voor presentaties, ontmoetingen, gesprekken over hier zijn, samenleving in beweging, nieuwe invloeden, mogelijkheden, uitdagende fricties, culturele misverstanden, verschillen in gewoontes en denkbeelden wereldwijd, beeldvorming, ontwikkeling, dynamiek. Een verruiming van de gangbare orde. Een constructieve impuls. Geen barakken voor mensen met problemen, maar ‘hier wordt gewerkt, geleefd, uitgewisseld, samen geleefd en opgebouwd’. Een dynamische plek die tot de verbeelding spreekt. Een aanjager van debat. Een manifest geëngageerde samenwerking.” uit aanbevelingsbrief van Jellichje Reijnders voor project Present.

Anna Torres is vierdejaars masterstudent aan de Amsterdamse Academie van Bouwkunst. Geboren in Frankrijk en opgegroeid in Canada, verhuisde ze in 2017 naar Amsterdam om haar Master te volgen, na een Bachelor in Montreal. Door middel van haar werk en persoonlijke tekeningen, raakt ze aan kwesties van gender en feminisme, en hun ingewikkelde relatie tot de gebouwde omgeving. Ze werkt verder aan dit onderwerp binnen haar afstudeerproject, waarin ze onderzoek doet naar de Amsterdamse seksindustrie en het ontwerp van haar ruimtes.

“No foto”: een analoog archief van achtentwintig vensters in het ‘Red light district. Deze verzameling zorgvuldig met de hand getekende beelden is een hommage aan de expliciete sekswerkarchitectuur van Amsterdam, in een poging om deze vensters in al hun waarheid te analyseren en te bewaren. Hier verschuift de aandacht naar de architecturale decors die de sekswerkers omringen, en door langzame en aandachtige observatie worden de vele lagen en composities van deze typologieën aan het licht gebracht. Details van alarmsystemen, gesloten camera’s en ruitenpieken contrasteren met de intimiteit van zachte witte vitrages en gloeiende rode lichten. De  constante bewaking van het lichaam in de openbare ruimte, een dagelijkse strijd om anonimiteit en zichtbaarheid… Vandaag heerst er een klimaat van onzekerheid over de straten van De Wallen. Het gebied is door de jaren heen het doelwit geweest van drastische ontwikkelingen – zoals project 1012 – dat  het centrum van zijn karakteristieke ruigheid wil zuiveren. De sekswerkers zijn de eerste die getroffen worden. Uitgesloten van het gesprek, hebben veel vrouwen hun ramen zien sluiten in naam van gentrificatie, waardoor de huurprijzen voor deze werkplekken fel zijn opgedreven en ze onbetaalbaar werden. Als gevolg hiervan zijn sommige werknemers overgestapt op thuiswerken, soms in ongeschikte of zelfs onveilige werkomstandigheden. Onlangs zijn er plannen geweest om de hele seksindustrie te verhuizen naar een “erotisch centrum”, een toren aan de rand van de stad. Wie zal hiervan profiteren? Wat wordt er van de ramen van De Wallen? En vooral, wat zal er worden van de arbeiders achter hen?

Noor van de Voort is fotograaf en industrieel ontwerper met een 30 jaar lange carrière als ontwerper van met name vloerbedekking. Hierbij gaat het om kleur, materiaal, structuur, beleving, context en ook over het ontwerpen op de vierkante centimeter. 

Nu werkt Noor als fotograaf, maar ze zoomt nog altijd in. 

Sarah Pedlow maakt op foto’s gebaseerde werken en textiel die een eerbetoon zijn van traditioneel borduurwerk, handgemaakte kleding en huisdecoratie. Ze onderzoekt het geheugen, folklore en de raakvlakken van cultuur, erfgoed en identiteit in een geglobaliseerde wereld. Residenties in IJsland, Oaxaca, Mexico en Nederland, evenals textielonderzoek in Oekraïne en Portugal, vormen de basis van haar huidige praktijk. Ze behaalde een Master of Fine Arts aan de Rutgers University en een Bachelor’s Degree aan het Scripps College (USA). Sarah is oorspronkelijk afkomstig uit de San Francisco Bay Area en verhuisde in 2019 naar Amsterdam, waar ze woont en werkt.

Tijdens mijn dagelijkse wandelingen fotografeer ik tekenen van de natuur, menselijke interactie en het verstrijken van de tijd op de muren, ramen en straten. Mijn mixed media werken zijn een vorm van bewegwijzering en mapping in de Jordaan en Amsterdam West. Ik ben geïnteresseerd in drempels en overgangsruimtes als portalen, waar culturen, symbolen van erfgoed en identiteit, verleden en heden, traditioneel en hedendaags, en bekend en onbekend elkaar ontmoeten. Ik trok het membraan van het ene rijk naar het andere en sneed zwart-witfoto’s om de barrière te doorbreken, waardoor het beeld driedimensionaal werd. De met de hand gestikte en getekende patronen zijn afkomstig van volksborduurwerk en bedrukt textiel dat is verzameld tijdens mijn werk met traditionele borduursters in Oost-Europa enmijn onderzoek van kledingtradities in Nederland. Het werk creëert een gesprek tussen interieurdecoratie en persoonlijke verfraaiing; de stad als een lappendeken van globale invloeden van de 17e eeuw tot heden; ideeën over folklore tegen een stedelijke achtergrond; windowdressing en het aankleden van het lichaam. Wandelen in Amsterdam, een grachtenpand uit 1660 en de bouw van de Singelgrachtgarage nodigen me uit om aanwezig te zijn, op te merken en te transformeren.
Afbeelding: Composiet van 9 werken: katoenen borduurgaren en inkt op gesneden laserprints, 2020-21.