Jaarthema 2025: Een Optimistisch Rampenplan
Een goed doordacht rampenplan is geen catastrofe, maar een vereiste voor een toekomstbestendige stad.
Klimaat- en energietransities roepen grote vragen op: hoe houden we iedereen veilig, hoe creëren we draagvlak, en hoe delen we kennis op een manier die tot echte verandering leidt? Zonder een gezamenlijke taal en duidelijke verhalen blijven transities vaak abstract. Arcam wil dat veranderen door een speculatief ontwerpend onderzoek te starten, geïnspireerd door de filosofie van Lisa Doeland en Dirk Sijmons, en door ontwerpstrategieën te ontwikkelen die hoop en veerkracht combineren met realisme.
“Arcam is een vernieuwend architectuurcentrum dat verweven is met de stad Amsterdam en een voorbeeldstellend programma heeft voorgesteld. Zowel de vakinhoudelijke als maatschappelijke waarde van het activiteitenprogramma worden door de commissie erkend en ook organisatorisch staat de organisatie volgens haar sterk.”
Denken in rampen: van angst naar actie
Met het thema “Een Optimisch Rampenplan” onderzoekt Arcam in 2025 hoe we ons kunnen voorbereiden op risico’s in het Noordzeekanaalgebied, zoals chemische incidenten, wateroverlast en grondvervuiling, terwijl we bouwen aan een veilige, energieneutrale en klimaatbestendige stad.
Samen bouwen aan oplossingen
In dit project werken ontwerpers, beleidsmakers, bewoners en bedrijven samen aan een nieuw soort rampenplan. Niet als doemdenken, maar als kans: een manier om bestaande problemen zoals luchtvervuiling en afval aan te pakken, en om ons voor te bereiden op toekomstige uitdagingen. Arcam organiseert masterclasses, excursies, lezingen en workshops om ideeën te verkennen en om een gezamenlijke ontwerptaal te ontwikkelen.
Arcam betrekt een breed palet aan mensen bij het project waaronder architecten, stedenbouwers, bewoners, bestuurders, denkers, bedrijven en makers. Hiermee is er veel en diverse (vak)deskundigheid bij het project betrokken. De commissie is enthousiast over de wijze waarop verschillende groepen met elkaar samenwerken en hoe de verschillende werkvormen in het traject elkaar informeren.
Van visie naar uitvoering
Het resultaat is niet alleen een concreet rampenplan, maar ook een bredere visie op een rechtvaardige en veilige stad. Eind 2025 presenteert Arcam de uitkomsten in een tentoonstelling, gevolgd door een theatrale vertaling in 2026. Zo brengen we complexe vraagstukken tot leven en maken we ruimte voor nieuwe, creatieve oplossingen.
Een ramp onder ogen zien, is geen einde, maar een kans om samen te bouwen aan een toekomst die veiliger, eerlijker en duurzamer is. Doe mee en ontdek hoe ontwerpers, denkers en doeners het ondenkbare omzetten in perspectiefvolle plannen voor de stad van morgen.
De instelling kiest een oorspronkelijke invalshoek, de Apocalypsofie van Lisa Doeland, om een gelaagd en inclusief ontwerpend onderzoek in te richten. De missie om de systeemwereld en de leefwereld samen te brengen in dit traject en zo het systeem te ‘breken’ heeft veel zeggingskracht in het huidige tijdsgewricht.
Makers, Masters, Doeners en Performers
Het jaarprogramma maken we samen met makers, masters en doeners met verschillende kennisvelden en eigen werkvormen die wij in het gezamenlijk programma juist bij elkaar brengen. De performers ondersteunen met een theatrale vertaling de nieuwe ontwerptaal die wordt ontwikkeld.
Makers – ontwerpkracht:
- Rachel Borovska (BOOM Landscape)
- TALLER Architects
- NEW ENVIRONMENTS
Masters – denkkracht:
- Dirk Sijmons (landschapsarchitect)
- Lisa Doeland (apocalypsoof)
- Sebastian van Berkel (MUST)
- William Stokman (Ex-Programmamaker NOVEX NZKG)
- Milembe Matteyo (Havenmeester Port of Amsterdam)
Doeners – gemeenschapskracht:
- Patrick Virginia (Heren2)
- Pinar Balat (Studio Pinar Balat)
- Teije Terhorst (meent.org en urban ecology lab, Waag)
- Karlijn Besse (Other Spheres)
- Esther Agricola (BPD)
- Cor Gerritsen (Renewi)
- Aydin Dehzad (Oxville Cinema)
- Marcel La Rose (Ondernemersvereniging Westpoort)
- De Sering
- Pallas Agterberg (Alliander)
- Els Meines (MRA)
- Janna Bystrykh (Academie van Bouwkunst)
Performers – verbeeldingskracht:
- Zeinab El Bouni (Poetry Circle)
- Gouden Haas
- Cello Octet
Met optimisme en creativiteit bouwen we aan een toekomstbestendige stad waarin iedereen kan meedenken en meedoen. Door ontwerppraktijken te verbinden met maatschappelijke vraagstukken, willen we bijdragen aan een energieneutrale, klimaatrechtvaardige stad van gelijke kansen.
Medio december publiceren we een activiteitenkalender van 2025.
Het jaarprogramma 2025 wordt financieel mede mogelijk gemaakt door gemeente Amsterdam, Amsterdam Fonds voor de Kunst, Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en alle Arcam-sponsors
