arcam

Terwijl het Amsterdamse gemeentebestuur duurzaamheid onverminderd op de ruimtelijke agenda houdt, en diverse deskundigen de kernwaarden van de ideale post-corona samenleving formuleren, blijkt er dicht bij huis ook van alles te ontdekken. De anderhalvemetersamenleving biedt alle ruimte voor inventiviteit en verrassing. Deel #3 in de serie Architectonisch herijken kijkt naar de metabegrippen Routing en Dérive.

Het dagelijkse blokje om is een goede manier om de – niet bepaald arboverantwoorde – thuiswerkstoel even te verlaten en de wereld opnieuw te beschouwen. Dan valt op hoe creatief mensen zijn geworden in de maatvoering van het Nieuwe Normaal. Marktkooplui hebben een eindeloos areaal aan anderhalvemeterscheidingen ontwikkeld, variërend van tape of kratten tot zelf getimmerde taluds. Winkeliers ontwikkelen looprichtingen in handgeschreven teksten. De drive-in industrie wordt in rap tempo verrijkt met nieuwe concepten, waarvan drive-through condoleren het innovatieve hoogtepunt van de week is. Door goed te kijken naar onze directe omgeving krijgen we een steeds beter gevoel voor de anderhalve meter.

Bij het geleiden van mensen in combinatie met sociaal verdunnen, zijn twee architectonische concepten buitengewoon nuttig. De ene is routing – de kunst om mensenstromen te geleiden op vliegvelden en kantoren, in openbaar vervoer, stadions, concerthallen en tijdens festivals. Arjun Kaicker (Zaha Hadid Architects) voorziet bredere trappen, het einde van de flexwerkplek, brede gangen en grotere tafels. Op praktisch niveau onderzoeken ontwerpers, uitgaande van hygiëne op afstand lichtknoppen en deurklinken die je niet hoeft aan te raken. Voor markten bedacht Shift Architecture Urbanism een nieuw concept om mensen optimaal te kunnen verspreiden. En Studio Mijksenaar levert de bijbehorende picto’s. Dat de gemiddelde stad wereldwijd meer dan voldoende (nu nog verborgen) publieke ruimte heeft voor kleinschalig opschalen, bewijst een recent gepubliceerde studie van de World Bank. En steden als Budapest, Berlijn en Vancouver stellen hun autowegen open voor voetgangers en fietsers.

De wederopstanding van de wandelstad maakt een concept als dérive van Guy Debord (1956), de Franse situationist die de psychogeografie tot cult maakte, weer actueel. In een dérive laat je alles varen: wat je weet van de stad, je werk, je vrienden, je loopt naar buiten en laat je leiden. De beweging begon met de zin: “Wij vervelen ons in de stad, er is geen zonnetempel meer.” Het was het startschot voor een serie collectieve acties die tot doel had te midden van de kille, commerciële, moderne stedenbouw nieuwe creatieve situaties tot stand te brengen, een pleidooi om te flaneren, om de stad opnieuw te ontdekken. Cruciaal is het détournement, het zoeken naar een nieuwe context voor bestaande artefacten of kunstwerken. In de stad kan dat bijvoorbeeld door je te laten leiden door de plattegrond van een andere stad of door een bepaalde geur.

Een creatieve herijking van beide ontwerpconcepten levert gegarandeerd een inspirerende anderhalvemetersamenleving op. Huiswerk voor ontwerpers: ontwerp een routing voor een massale omgeving, geïnspireerd op dérive. Huiswerk voor thuiswerkers: loop naar buiten, stel je voor dat je in een drive-through condoleánce bent beland, groet alle voorbijgangers dienovereenkomstig, varieer, volg de geur van koffie, sla bij elke derde take-away linksaf, vind de zonnetempel.