arcam

We zitten in de derde golf. Winkels, café’s en horeca zijn dicht. Skipistes liggen er verlaten bij. Vuurwerk is afgeschaft. Ik zit thuis met Corona. Het einde van het jaar lag er nog nooit zo verloren bij. Gelukkig is het einde der tijden geen ontwerpopgave, dus de Apocalyps hoeven we niet te herijken. We sluiten deze reeks af met een laatste terugblik op 2020. Want behalve van Corona bleef de architectuur in 2020 ook niet vrij van #MeToo, #BLM, feminist practice en cancelcultuur (dan wel terechte verevening).

2020 was het jaar waarin Bjarke Ingels poseerde met dictator Bolsonaro, naar eigen zeggen om het gevaar van binnenuit te bestrijden. Het jaar waarin Eyel Weizman (Forensic Architecture) de VS niet in mocht, omdat “an algorithm had identified a security threat that was related to him”. Het jaar waarin kunstenaars, schrijvers en architecten het MOMA verzochten alle verwijzingen naar Philip Johnson te verwijderen vanwege zijn aantoonbare ‘white supremacist views’. (Een verzoek waaraan, vanwege het overtuigende bewijs, per ommegaande gehoor werd gegeven door Harvard GSD dean Sarah M. Whiting.) Het jaar waarin onder andere Michael Sorkin, Vittorio Gregotti en Rifat Chadirji overleden aan Covid-19. Het jaar waarin de rechter een uitspraak deed in ‘the toxic battle’ tussen Patrik Schumacher en de andere beheerders van de nalatenschap van Zaha Hadid. (Het is even zoeken tussen alle aantijgingen over seksuele intimidatie en financieel mismanagement, maar de rechter besloot in het nadeel van Schumacher, die geen vetorecht kreeg in beslissingen over Hadid’s nalatenschap. De beschuldigingen werden door zijn bureau ontkend.)

Gelukkig was er ook goed nieuws dit jaar. 2020 was het jaar waarin vrouwen definitief meer zichtbaar werden in de architectuur, via kanalen als Madame Architect, A-Zine en – eindelijk – ook in De Architect. Het jaar waarin de tijdelijke Tweede Kamer naar ontwerp van ZECC tóch Covid-19-bestendig kon worden gemaakt. Het jaar waarin ARCH geld ophaalde voor de Desiree V. Cooper Memorial Fund, dat zwarte studentes in architectuuropleidingen financieel ondersteunt. (Architecten zoals Libeskind, Adjaye en Forensic Architecture, doneren schetsen die bij opbod worden verkocht.) En het jaar waarin het American Institute of Architects haar leden verbood om isoleercellen, executieruimtes en martelkamers te ontwerpen (maar gevangenissen en uitzetcentra ongemoeid liet). We boeken vooruitgang, maar het gaat langzaam.

Bij Arcam zelf kijken we terug op een woelig jaar, waarin de bezoekersaantallen in de galerie, net als overal, dramatisch kelderden. Waarin we met Edo Arnoldussen en Robert Samkalden twee geliefde ex-bestuursleden verloren. Waarin we de Amsterdamse Architectuur Prijs vier keer organiseerden, steeds aangepast op de nieuwe maatregelen, maar uiteindelijk wel live hebben uitgereikt als een van de weinige architectuurprijzen dit jaar. Waarin we met de opening van EndLESS Amsterdam in de eerste 2 weken 78% nieuw publiek aangetrokken. Waarin we via YouTube ruim 13.000 kijkers wisten te verleiden met onze online movies. Waarin we via de Livecast met Pakhuis de Zwijger 5430 mensen hebben bereikt. En waarin onze Architects in Residence, onze tentoonstellingen en het Stadsrandenlab Kreukelzones landelijk de aandacht trokken via onder andere de Volkskrant, Trouw, Vrij Nederland, Parool, NRC, AT5 en Mondo.

Volgend jaar gaan we verder met alle geleerde lessen en een fris gemoed met nieuwe tentoonstellingen en nieuwe events, die allemaal op een andere manier onze stad, de gebouwen, de (beleids)makers en ruimtelijk en sociale opgaven centraal stellen. Voor nu wensen we jullie allemaal een vrolijk weerzien in een Post-Covid-City, rondom de ontwerpopgaven achter thema’s als Water, Klimaat, Energie, Veiligheid, Gezondheid, Data en Privacy. Dan laten we jullie graag kennismaken met ons hagelnieuwe vierjarig programma What’s Up? What’s Real? What’s Next? Stay Tuned, Stay Close, Stay Healthy, en laat dit jaar nu heel gauw over zijn!