arcam

Van den Berg ontwierp in totaal drie garages in Nieuw-West: aan de Johan Huizingalaan 91 in de periode 1957-1961 (gemeentelijk monument) in opdracht van Caltex, aan de Burgemeester de Vlugtlaan 119—123 in 1957 en aan de Notweg 38 (1961-1964). Waarom voor architect Van den Berg is gekozen voor het ontwerpen van de garage aan de Notweg is onduidelijk. Mogelijk waren zijn eerdere ontwerpen in Nieuw-West goed bevallen en kreeg hij daarom ook de opdracht om deze garage te ontwerpen.

Uit een vergunningsverzoek aan de gemeente Amsterdam van 21 april 1961 blijkt dat met de bouw van het pand een bestemming als bergplaats, werkplaats, showroom, kantoor en benzineverkoopstation werd goedgekeurd. De opdrachtgever was de oliemaatschappij N.V. Purfina Nederland (later Fina Nederland N.V.). Purfina besteedde in de wederopbouwperiode, net als collega-bedrijven BP en Caltex, veel aandacht aan de architectuur van hun kantoor- en bedrijfsgebouwen. Benzineverkoopmaatschappijen hadden vaak vaste architecten die hun stations ontwierpen, waarbij standaardrichtlijnen werden gehanteerd.

In 1967 werd de garage aan de Notweg in gebruik genomen door autobedrijf Riva, gelijktijdig met nieuwe vestigingen in Rijswijk en Amsterdam-Noord. Ondanks de destijds krappe arbeidsmarkt in de technische sector was het gelukt voldoende technisch personeel aan te trekken. Het autobedrijf werd gecombineerd met een aantal pompstations en bleef lange tijd zo in gebruik, onder andere voor Renault.

De garage is een langgerekt gebouw van twee verdiepingen en beslaat bijna 2400 vierkante meter. Het gebouw bestaat uit een betonnen casco met schokbetonnen gevelelementen. Opvallend aan het gebouw is de uniforme bouwstijl van de gevelelementen en de glazen serre van stalen ramen en deuren aan de linkervoorzijde van het pand. De gevelelementen waren oorspronkelijk een mix van wit en lichtblauw, maar zijn in de jaren tachtig geheel wit gemaakt. Aan de rechtervoorzijde van het pand bevindt zich de garagedeur waardoor de auto’s naar de showroom op de tweede verdieping gereden konden worden. Aan de linkerzijgevel van de garage bevindt zich een bijzonder metselwerk.

In 2007 ontstond er bij creatieve jongeren van Pal West het idee om in de leegstaande garage een modeshow te organiseren. Het creatieve concept sloeg dusdanig aan, dat na een periode van leegstand in 2009 besloten werd dat de garage in gebruik werd genomen als broedplaats. Ymere had de voormalige garage in 2006 gekocht om die te vervangen door woningbouw, maar in de tussentijd werd het gebouw beschikbaar gesteld voor startende ondernemers in het gebied. Op die manier wilde Ymere ‘een bijdrage leveren aan sociaaleconomische wijkontwikkeling’.

Het gebouw bestond vóór de verbouwing/renovatie van 2012 uit een ongeïsoleerd betonnen casco met gemetselde buitengevels. KBK Bouw kreeg als opdracht van eigenaar Ymere om van de garage een duurzaam bedrijfsverzamelgebouw te maken. Zo is de begane grondvloer van 1200 vierkante meter tijdens de renovatie gesloopt ten behoeve van een nieuwe, geïsoleerde betonvloer, en zijn alle materialen hierbij hergebruikt. In 2013 werd de garage als vliegwiel voor werkgelegenheid op feestelijke wijze heropend.

Bijna tien jaar later, in 2022, fungeert het pand nog steeds als creatieve broedplaats. Kleine bedrijfjes en stichtingen huren er een ruimte, waaronder The Beach, dat samen met mensen en organisaties projecten ontwikkelt die gemeenschappen sterker maken – ‘het maken van nieuw maatschappelijk weefsel’. En daarmee is de Garage Notweg al lange tijd inderdaad een vliegwiel voor werkgelegenheid en een voorbeeld van een geslaagde herbestemming. De cultuurhistorisch waardevolle garage blijft hierdoor behouden, en dat is goed nieuws: het aantal Amsterdamse (auto)garages uit de wederopbouwperiode is gering. Gelukkig heeft de gemeente Amsterdam Garage Notweg op 30 augustus 2022 aangewezen als gemeentelijk monument, waarmee de sloopkans niet meer aanwezig is.

Manon Fonteijn, Erfgoedvereniging Heemschut

– ‘Hogere omzet voor Riva’, De Telegraaf (13 juni 1968).

– Nul20, ‘Bedrijvencentrum Garage Notweg heropend’ (12 april 2013). Geraadpleegd op 29 november 2021 via www.nul20.nl

– Geheugen van West, ‘Een bijzondere garage en benzinestation in Slotervaart’ (14 juli 2021). Geraadpleegd op 30 november 2021 via: geheugenvanwest.amsterdam