arcam

De Nota HAT

Niet ver van het Westerpark bevindt zich op de hoek van de Jacob Catskade en de Wittenstraat een speciale ‘HAT-eenheid’ van architect Herman Zeinstra. Het gebouw is gerealiseerd in 1983 en was een reactie op de Nota ‘HAT’ (Huisvesting alleenstaanden en tweepersoonshuishoudens).

Het begrip ‘HAT-eenheid’, ook wel Van Dam-eenheid genoemd, stamt uit 1975 en is gelanceerd door de toenmalige staatssecretaris van Volkshuisvesting Marcel van Dam. Dit waren woningen voor een of twee personen met een of twee slaapkamers met in de woonkamer vaak een keukenblok en een badkamer met ruimte voor een wasmachine. Voor dit woningtype was een speciale subsidieverlening in het leven geroepen voor woningbouwverenigingen, die in 1995 gestopt is. Hierdoor werd het mogelijk om meerdere wooneenheden te bouwen op een kavel. Ook in Amsterdam is dit concept toegepast, waaruit dit bijzondere project in West is voortgekomen.

Ontwerpproces
Dit kleinschalige ontwerp van architect Herman Zeinstra is in 1983 gerealiseerd in samenwerking met architectenduo De Kat & Peek. Het ontwerp is tot stand gekomen uit de analyse dat in de stadsstructuur veel kavels met lege stukken grond te zien waren, alsof er een hap was uitgenomen. Uiteindelijk heeft hij zestien van deze ‘HAT-eenheden’ ontworpen, met twee speciale uitvoeringen waaronder dit exemplaar aan de Jacob Catskade.

Het speciale aan deze woning is dat het om een zeer scherpe hoekoplossing gaat. Het ontwerp hiervoor is gemaakt om verschillende wooneenheden zo makkelijk mogelijk te realiseren volgens een efficiënt bouwsysteem. Het gebruik van snel inzetbare materialen is één van de uitgangspunten. Daardoor was het mogelijk snel antwoord en invulling te geven wanneer er weer een gat in de stedelijke structuur gevuld moest worden.

Bouwblok
Het bouwblok bestaat uit twee smalle bouwdelen. Een hoger gedeelte bestaande uit baksteen met een witte kozijnomlijsting en een uitkragende gezamenlijke loggia met een traditionele Amsterdamse hijsbalk. Het achterste deel is opgebouwd met witte panelen. Op deze manier heeft het ontwerp een kenmerkende uitstraling gekregen en is het een uniek exemplaar geworden binnen de ‘HAT-eenheden’ reeks.

Toekomst ‘HAT-eenheden’
Ondanks dat de subsidieverlening is gestopt, komt het concept van ‘HAT-eenheden’ vandaag de dag toch weer langzaam terug. Studenten gebruiken deze units steeds vaker als studentenwoning, omdat ze goedkoop en efficiënt in te richten zijn. Zo kan de jongere generatie een nieuwe kijk en invulling geven aan de ‘HAT-eenheden’. Een oud concept is weer terug van weggeweest.