Oase van luxe
Het NH Carlton Hotel aan de Vijzelstraat staat oorspronkelijk bekend onder de naam Grand Hotel Centraal en is ontworpen door architect Gerrit Jan Rutgers. Met de bouw van dit hotel wil men de hotelcapaciteit in Amsterdam verhogen, een en ander in verband met de Olympische Spelen die in 1928 in Amsterdam zullen worden gehouden. Uiteindelijk is het gebouw niet op tijd af voor de Spelen, het wordt echter wel snel populair bij met name Amerikaanse toeristen. Bij de realisatie is het Grand Hotel Centraal het grootste en meest luxueuze hotel van Nederland. Het gebouw heeft de status van Rijksmonument.
Ruimte zat voor een groot hotel
Het huidige karakter van de Vijzelstraat is in grote mate het resultaat van het gemeentelijke besluit uit 1907 om de toenmalige straat te verbreden. Waar andere radiaalstraten in de zuidelijke grachtengordel intact blijven, wordt de Vijzelstraat verbreed tot 22 meter als reactie op de toenemende verkeersdrukte. Om deze verbreding te realiseren worden alle panden aan de westkant van de Vijzelstraat gesloopt. Het ontwerp van Rutgers is als een langgerekt volume in de door deze sloop vrijgekomen ruimte geplaatst. De start van de bouw vindt plaats in 1925 en de oplevering dateert van 1929. In het onderstuk bevindt zich een galerij die het trottoir langs de Vijzelstraat over de volle lengte overspant. Het bovenstuk van het gebouw bestaat uit zes verdiepingen met hotelkamers en zalen. Kolommen van boven elkaar geplaatste erkers zorgen voor een verticaal accent. Het oorspronkelijke ontwerp van Rutgers reikt vanaf het Singel tot de Herengracht. Hoewel de lengte van het daadwerkelijk gerealiseerde gebouw korter is, dient de Reguliersdwarsstraat te worden overbrugd. Deze overspanning wordt benadrukt met een breed, massief balkon, met een iets naar achteren gelegde wand met erkers.
Een goed voorbeeld van de Amsterdamse School
De stijl van de Amsterdamse School is duidelijk te herkennen in het ontwerp. Kenmerkend zijn onder meer het gebruik van baksteen, de natuurstenen accenten en de toepassing van beeldhouwwerk in de gevels. Het meest in het oog springende beeldhouwwerk bevindt zich hoog boven de straat, op de hoek van de Vijzelstraat en het Singel. De Amsterdamse architect G.J. Rutgers wordt gerekend tot de Amsterdamse school.
Lieke Haan