Een goed ontwerp vraagt om een intensieve dialoog tussen gebruiker en architect. Stel nou dat die gebruiker ook de opdrachtgever van het nieuwe gebouw is, en dat de architect een oud-gebruiker is. Dan kom je uit bij het Fedlev gebouw, de tweede uitbreiding van de Gerrit Rietveld Academie en het Sandberg Instituut aan de Fred. Roeskestraat in Amsterdam Zuid.
Gerrit Rietveld en Benthem Crouwel Architects
Even terug naar het begin. In 1966 betrekt de in 1924 opgerichte Kunstnijverheidsschool een nieuw gebouw, ontworpen door Gerrit Rietveld. Bij de oplevering van het gebouw krijgt de opleiding haar huidige naam als eerbetoon aan de vlak daarvoor overleden architect. Het is een vooruitstrevend ontwerp met veel grijstinten om een neutrale en rustige achtergrond te creëren voor de kunststudenten. In 2003 krijgt het hoofdgebouw een nieuw gebouw erbij, ontworpen door Benthem Crouwel Architects en een jaar later wordt het Rietveld gebouw grotendeels gerenoveerd.
Gerrit&Willem Do-It-Yourself
Nog geen tien jaar later groeit de opleiding opnieuw uit zijn voegen. Er moet dus nóg een gebouw bij. Het is de wens om alle onderwijsactiviteiten onder te brengen op een plaats. De besloten ontwerpprijsvraag Gerrit&Willem Do-It-Yourself, waarbij teams van studenten, docenten en alumni voorstellen konden doen, wordt in 2012 gewonnen door het ontwerperscollectief Fedlev o.l.v. architect Paulien Bremmer, later in het proces i.s.m. Hootsmans architectuurbureau.
Optimaal gebruik
Net als het hoofdgebouw is de gevel van het Fedlev gebouw transparant. Bij goed weer kan de gevel zelfs voor een groot deel open zodat de buitenruimte bij het gebouw kan worden betrokken. Hoewel het gebouw met twee bovengrondse verdiepingen relatief laag is, zijn de verdiepingshoogtes relatief hoog, wat voor het onderwijs van belang is. Op maaiveldniveau vindt je collectieve functies zoals de houtwerkplaats, een assemblagehal en een verdiepte bibliotheek met dubbelhoge centrale ruimte. Ook het auditorium is verdiept. Vernuftig is het dak, dat onder meer voorzien is van elektra, zodat er vrij gewerkt, gebouwd en geëxposeerd kan worden.
Vernieuwende aanpak
Voorafgaand aan het ontwerp heeft team Fedlev een gebruikersanalyse gemaakt die mede aanleiding vormde tot de grote shuffle: Om samenwerking en interdisciplinariteit te bevorderen hebben veel afdelingen en functies een nieuwe plek gekregen binnen de drie gebouwen. Ook hebben de architecten een soort vrije ruimten in het ontwerp gelaten die ingevuld mochten worden door kunstenaars en ontwerpers uit kringen van de kunstacademie. Opdrachtgever Stichting Rietveld Academie gaf met de interne uitvraag een signaal af van waardering voor hun alumni en Fedlev heeft dit mooi doorgezet in het interdisciplinaire ontwerpteam waarmee ze dit gebouw hebben weten neer te zetten.