Veelzijdige gebiedsontwikkeling
De NDSM-werf staat bekend als een veelzijdige, creatieve hotspot. Het terrein is een samenhang van hellingen, een scheepsbouwloods, een smederij, een timmerloods en een lasloods. Samen laten de gebouwen het oorspronkelijk functioneren van een van de belangrijkste scheepswerven van Nederland zien. Vanwege deze ensemblewaarde hebben de gebouwen in 2007 een Rijksmonumentenstatus gekregen. De gebouwen hebben een breed scala aan nieuwe bestemmingen gekregen, zoals kunstenaarsateliers, evenementenruimtes, markthallen, horeca en kantoren. Een oude vervallen kraan is zelfs omgetoverd tot hotel. In 2007 verruilt ook ViacomCBS Networks International Benelux (voorheen MTV Networks Benelux) hun hoofdkantoor in Bussum voor de voormalige timmerwerkplaats op de NDSM-werf.
Geschiedenis van de scheepswerf
Het terrein is voor het eerst in gebruik genomen door de Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij. Het bedrijf dat tot dan toe gevestigd zit op Oostenburg, verhuist in 1915 naar de oeverkant van het IJ in Amsterdam Noord. In 1920 strijkt de Nederlandsche Dok Maatschappij neer op het naastgelegen terrein. Na de Tweede Wereldoorlog fuseren de twee bedrijven en ontstaat de Nederlandsche Dok en Scheepsbouw Maatschappij, oftewel de NDSM. De NDSM-werf groeit in de jaren daarop uit tot een van de grootste en modernste scheepsbouwwerven ter wereld. Maar door toenemende concurrentie en de oliecrisis moet in 1984 NDSM de deuren sluiten. Drie jaar later neemt het scheepsreparatiebedrijf Shipdock Amsterdam BV (nu: Damen Shiprepair Amsterdam) vier gegraven dokken op het noordwestelijke deel in gebruik. De leegstaande gebouwen op het zuidoostelijke deel worden gekraakt door onder andere kunstenaars. Stadsdeel Amsterdam Noord schrijft in 1999 een prijsvraag uit om de NDSM een culturele bestemming te geven. Werkgroep Kinetisch Noord, bestaande uit theatermakers, skaters en architecten, dienen een voorstel in en winnen de prijsvraag. Vanaf 2002 beschikt de groep over een 20.000 vierkante meter grote binnenruimte en in 2006 zijn ook de grote scheepsloods, het buitenterrein en de hellingbanen aan Stichting Kinetisch Noord overgedragen.
Timmerwerkplaats van oost naar noord
De timmerwerkplaats ligt vlak bij de aanlegsteiger van de veerpont aan de westzijde van het terrein. De werkplaats maakt onderdeel uit van een gebouw dat samen met de smederij in 1909 al op Oostenburg is gebouwd. Op deze plek is het voor de Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij gebouwd en het is in 1927 verplaatst naar de huidige locatie waar een vrijstaande plek op het terrein heeft gekregen. De grote loods heeft aan de noord- en westzijde gevels van stalen raamwerkconstructies die gevuld zijn met bakstenen metselwerk. Twee horizontale stroken van vensterpartijen met vierkante ruiten in stalen sponningen zorgen voor lichtinval. Het gebouw heeft een zeer flauw zadeldak met lichtstraten. De zuidgevel is gesloten en heeft een kantooruitbouw met een stalen raamwerkconstructie. De oostzijde heeft van oorsprong ook een dichte gevel. De binnenkant bestaat uit een voormalige halwerkruimte met vakwerkkolommen en Engelse spanten.
Samenspel van oud en nieuw
Mediawharf B.V. heeft de timmerwerkplaats in 2007 gerestaureerd naar ontwerp van Max van Aerschot Architecten en de interieurarchitecten van Qua Associates. Het gebouw is hierbij gestript tot het monumentale staalgeraamte. De gevels en het dak zijn vervolgens in oude stijl hersteld. Het interieur is daarentegen geheel vernieuwd. Binnen in de loods is een nieuwe ruimte opgetrokken van drie verdiepingen. Deze ruimte dient als een centrale hal en heeft aan de zijkant een tribune. Door deze opengetrokken ruimte heeft het gebouw vanbinnen een zeer open karakter. Het gebouw is compleet ingericht als mediahoofdkantoor met een grote opnamestudio, een regiekamer, montageruimten, kantoren en een archief.
Tekst: Anna Peschier