Noorderlicht op NDSM-werf
De NDSM-werf staat bekend als een culturele en creatieve hotspot. De NDSM-pont vanaf station Amsterdam Centraal brengt festivalgangers, kunstenaars en dagjesmensen naar het terrein. Ook trekt de grootste vlooienmarkt van Europa in de IJhallen op het terrein veel bezoekers. Het terrein is een samenhang van hellingen, de scheepsbouwloods, de smederij, de timmerloods en de lasloods. Het industrieel erfgoed op het terrein laat het oorspronkelijk functioneren van de scheepswerf zien. Horecagelegenheden maken het geheel af, waaronder café-restaurant Noorderlicht.
Stichting Kinetisch Noord
De NDSM-werf is tot het haar deuren sluit in 1984 een scheepswerf van de Nederlandse Dok en Scheepsbouw Maatschappij. De leegstaande gebouwen op het zuidoostelijke deel worden gekraakt door onder andere kunstenaars en er ontstaat een creatieve broedplek op het terrein. Stadsdeel Amsterdam Noord schrijft in 1999 een prijsvraag uit om de NDSM een culturele bestemming te geven. Werkgroep Kinetisch Noord, bestaande uit theatermakers, skaters en architecten, dienen een voorstel in en winnen de prijsvraag. Vanaf 2002 beschikt de groep over een 20.000 vierkante meter grote binnenruimte en in 2006 zijn ook de grote scheepsloods, het buitenterrein en de hellingbanen aan Stichting Kinetisch Noord overgedragen.
Van romneyloods naar bijzondere kas
Op het buitenterrein begint Stichting Kinetisch Noord in 2004 het café-restaurant de Houten Kop. Dit is een tijdelijk café dat gevestigd is in een houten stuurhut omringd door strobalen wanden. In 2006 wordt het café omgebouwd tot het huidige Noorderlicht. De fundering is een omgekeerde betonnen bak die op 18 meter blubber ‘drijft’. Naast de fundering, de riolering en de W-installaties is Noorderlicht het product van een samenwerking van kleine bedrijven en kunstenaars van de NDSM-werf. Bij het ontwerp en de bouw is er veel aandacht voor duurzaamheid. Als basis is een romneyloods hergebruikt. Een type loods die oorspronkelijk tijdens WW1 in het Verenigd Koninkrijk werd ontwikkeld voor militair gebruik om snel tijdelijk onderdak te kunnen bieden. De loods heeft de vorm van een liggende halve cilinder en bestaat uit een aantal gebogen spanten met daaroverheen gegolfd staalplaat. In het geval van Noorderlicht is de loods bekleed met transparante golfplaten. Onder deze stolp staat een met strobalen geïsoleerd houten gebouw dat gebruikt wordt als winterrestaurant. Bij hogere temperaturen kan ook de niet-geïsoleerde serre in gebruik worden genomen. Om sterke opwarming te voorkomen is het hoogste gedeelte van het dak iets opgetild zodat er ruimte is ontstaan voor ventilatiekleppen. Het gebouw leeft als het ware met de seizoenen mee. In de aankleding van het restaurant zijn veel gerecyclede materialen toegepast en qua eten maakt Noorderlicht gebruik van duurzame, lokale en niet-industriële producten.
Tekst: Anna Peschier