Studentenwoningen in het centrum
Aan de Weesperstraat staat de oudste studentenflat van Amsterdam. Deze studentenflat maakt onderdeel uit van een reeks gebouwen met grote volumes die vanaf begin jaren zestig aan de oostkant van de destijds net verbrede Weesperstraat zijn gebouwd. De studentenflat is voortgekomen vanuit het grote tekort aan studentenkamers en biedt 250 studenten een woning in het centrum van Amsterdam. De Weesperflat was een tijd lang berucht om de grote studentenfeesten die er gehouden werden. Op 24 april 1999 loopt een feest in de flat zelfs zo uit de hand dat de Mobiele Eenheid ingeschakeld wordt.
Studenten winnen architectuurcompetitie
Herman Hertzberger en Tjakko Hazewinkel hebben als student de competitie voor het ontwerp van de studentenflat gewonnen. Herman Hertzberger heeft het project verder uitgevoerd en aanpassingen gemaakt ten opzichte van het eerste ontwerp. Tijdens dit proces is Hertzberger als secretaris van de redactie van het tijdschrift Forum in de ban geraakt van de ideeën van zijn oudere collega Aldo van Eyck. Mede hierdoor heeft het gebouw karakteristieke kenmerken gekregen, zoals de opengewerkte, toegankelijke begane grond en de woonstraat op de vierde verdieping.
Stadsstraat op hoogte
De flat heeft zeven verdiepingen met op elke verdieping twee gangen. Op elke gang zijn achttien kamers voor studenten met een gezamenlijke keuken, douches en wc’s. De vierde verdieping wijkt af qua indeling en vorm. Er zijn op de vierde verdieping zelfstandige woningen ontworpen die bedoeld zijn voor gehuwde studenten met kinderen. Tot Hertzbergers grote spijt wonen hier door een oud contract ook mensen die inmiddels al lang geen student meer zijn, maar wel genieten van de lage huurkosten. Op deze verdieping doorbreekt een groot balkon over de gehele breedte de massieve vorm van het gebouw. De verdieping is ontworpen met het idee vrij toegankelijk te zijn zodat iedereen welkom is om te genieten van het mooie uitzicht op Amsterdam. Hertzberger noemt het een “stadsstraat op hoogte”. De toegankelijkheid van het gebouw heeft het mogelijk gemaakt voor zwervers om in de trappenhuizen te slapen en op last van de bewoners is er daarom een slot gezet op de toegangsdeur. De mensa op de begane grond naar ontwerp van Hertzberger is inmiddels weg en hier zijn kantoren voor in de plaats gekomen. Wel is er een kroeg in het gebouw aanwezig dat geëxploiteerd wordt door studenten uit de flat.
Muurschildering
Aan de zijkant van het gebouw is een grote schildering op de muur gemaakt. Het werk verwijst naar de burgeroorlog van 1980 tot 1992 in El Salvador en is geschilderd als protest tegen de toenmalige interventie van de Verenigde Staten in El Salvador. Het ontwerp is van Kees Romeyn en de muurschildering is uitgevoerd door het Februari-collectief.
Nationale en internationale roem
Het gebouw is een internationaal architectuursymbool dat in de loop der jaren door veel architectuurtoeristen en –studenten is bezocht. Hertzberger heeft als beginnend architect in 1968 de Architectuurprijs Amsterdam gewonnen voor de Weesperflat. Het gebouw heeft bovendien in 2005 de status van gemeentelijk monument verkregen.
Tekst: Anna Peschier