arcam

In de gids komen verschillende criteria aanbod die meten hoe ‘groen’ gebouwen zijn. Denk bijvoorbeeld aan welke maatregelen er worden genomen om energiegebruik te minderen, om de ruimte letterlijk te vergroenen of door het gebruik van herbruikbare materialen mee te nemen in het ontwerp. De cijfermatige benadering maakt de projecten vergelijkbaar. De selectie biedt ruimschoots aanleiding tot discussie. Wat is groen? Hoe kunnen we dat het beste meten? Wat is het effect van groene criteria in tenderbeleid? En zijn de groenste gebouwen ook de beste? De opgenomen projecten zijn gerangschikt op meetbare begrippen, zoals energieprestatie (EPC/BENG) en circulariteit (MAT1 en MPG), en op een kwalitatieve indicatie van natuurinclusiviteit en klimaatadaptiviteit.

Alle 25 groene gebouwen van Amsterdam zijn ook in de online Architectuurgids van Arcam te vinden. Bekijk de gebouwen op de kaart van Amsterdam en lees per gebouw een uitgebreide architectonische toelichting.

In deze lijst worden 25 gebouwen uitgelicht die bijdragen aan het ‘vergroenen’ van de stedelijke ruimte van Amsterdam. In dit artikel wordt kort ingegaan op de redenen waarom deze gebouwen genomineerd zijn. Meer informatie over het meten van ‘groene’ gebouwen en waarom juist deze gebouwen kenmerkend zijn voor het maken van groenere keuzes? Kom dan naar Pakhuis de Zwijger op maandag 26 september om 20.00 voor de presentatie van De groene architectuurgids van Amsterdam 2000-2025!

Architect:  –
Opdrachtgever:  PostNL Real Estate
Samenwerking: Aan de Stegge Twello (aannemer)
Programma:  6,158 m2 sorteer- en distributieruimte, 485 m² kantoorruimte
Adres:  Joan Muyskenweg 150, Amsterdam
Stadsdeel: Duivendrecht

Waarom in de top 25?
Vooral op het gebied van transport, energie en management maakt het pakettensorteer-centrum milieubewuste keuzes. Zo investeert het in warmteterugwininstallaties en ledverlichting en wordt een deel van de pakketten uitstootvrij bezorgd door middel van elektrische bestelbussen.

Architect: de Architekten Cie.
Opdrachtgever:  ABN AMRO
Samenwerking: BAM (aannemer)
Programma:  3,350 m2 vergaderruimte, flexibele werkplekken, evenementenruimte, horeca
Adres:  Gustav Mahlerplein 1B, Gustav Mahlerlaan 10A
Stadsdeel: Zuid

Waarom in de top 25?
Circl is een van de eerste praktijkvoorbeelden van duurzaam en circulair ontwerpen in Nederland. De houten draagconstructie is gemaakt van lokaal gewonnen larikshout en de houten vloeren zijn gemaakt van afgekeurde houten kozijnen. Een ander voorbeeld waarbij Circl materiaal hergebruikt is het isoleren door middel van gebruikte spijkerbroeken.

Architect: Studioninedots
Opdrachtgever: Synchroon
Samenwerking: ERA Contour (aannemer)
Programma: 30 woningen, horeca
Adres: Haparandaweg 582-648, Houthavenkade 2-152, Houthavenweg 209-251
Stadsdeel: Zeeheldenbuurt

Waarom in de top 25?
Het blok staat in de Houthaven, een volledig klimaatneutrale woonwijk. Parkblok Houthaven heeft zonnepanelen op de daken en de woningen zijn aangesloten op stadswarmte. Daarbij bevat het een irrigatiesysteem in de binnentuin die de watertoevoer reguleert.

Architect: Dam & Partners Architecten
Opdrachtgever: NOMA House VOF
Samenwerking: Dura Vermeer Bouw Midden West (aannemer)
Programma:  14,100 m2 kantoorruimte, retail
Adres:  Gustav Mahlerlaan 1200-1244, Clara Schumannstraat 4-14, Parnassusweg 398-400
Stadsdeel: Zuid

Waarom in de top 25?
NoMa House is geheel ontworpen op maximale energieopbrengst en minimaal warmteverlies, door de gewonnen warmte te behouden, overschotten op te slaan en door energie te leveren. Dit uit zich onder andere in de duurzame materialen die zijn gebruikt en de drive om afval te scheiden en materiaal te recyclen.

Architect: MUST, RoosRos Architecten
Opdrachtgever:  Eigen Haard, De Key
Samenwerking: Jan Snel (aannemer)
Programma:  540 woningen, ontmoetingsplek, kantoorruimte
Adres: Elzenhagensingel 1551-1813, J.H. Hisgenpad 2-176, 268-386, 400-840
Stadsdeel: Noord

Waarom in de top 25?
Startblok Elzenhagen is een woonplek voor 540 jongeren en verbruikt geen stadsverwarming. De woonblokken zijn gasloos en verbruiken dus alleen stroom. Daarbij wordt er rekening gehouden met het besparen van energie op andere manieren zoals isoleren met driedubbelglas.

Architect: SeARCH
Opdrachtgever: WestCord Hotels
Programma: 16,500 m2 hotel, restaurant, skybar, conferentiezaal, wellness ruimte, fitness ruimte, zwembad, subtropische tuin, parkeergarage
Adres: Javakade 766
Stadsdeel: Oostelijk Havengebied

Waarom in de top 25?
Hotel Jakarta is energieneutraal en BREEAM Excellent gecertificeerd. De kamers bestaan uit houten prefab units die speciaal voor het hotel gemaakt zijn. Daarnaast is al het houtwerk in het hotel gecertificeerd met het FSC of PEFC keurmerk, wat betekent dat er bij de houtwinning rekening wordt gehouden met de ecologische, sociale en economische aspecten van het bosbeheer.

Architect: Benthem Crouwel Architects
Opdrachtgever: Goede Doelen Loterijen
Samenwerking: J.P. van Eesteren (aannemer)
Programma: 15,285 m2 kantoorruimte, restaurant, 1,322 m2 bedekt buitengebied
Adres: Beethovenstraat 200
Stadsdeel: Zuid

Waarom in de top 25?
Het gebouw kreeg de BREEAM-certificering* Outstanding en is daarmee een van de meest duurzame gerenoveerde pand in Nederland. De constructie van het bestaande pand werd behouden, gesloopte elementen zijn hergebruikt en daarnaast zijn ook andere materialen gecheckt op duurzaamheid en of ze demontabel en herbruikbaar zijn.

Architect: Mulderblauw architecten, Paul de Ruiter Architects
Opdrachtgever: Amstelside
Samenwerking: J.P. van Eesteren (aannemer)
Programma: 18,500 m2 hotel
Adres: Amstelvlietstraat 4
Stadsdeel: Oost

Waarom in de top 25?
In het ontwerp van het voormalige QO Hotel worden zoveel mogelijk kringlopen gesloten op het gebied van energie, water, afval en materiaalgebruik. Voorbeelden zijn bewegende panelen die het energieverbruik voor verwarming en verkoeling verminderen en het opslaan van restwarmte in de grond tijdens de zomerperiode.

Architect: TANGRAM architectuur en stedelijk landschap
Opdrachtgever: Ontwikkelcombinatie SBB-De Nijs
Samenwerking: Bouwbedrijf M.J. de Nijs en Zonen, Smit’s Bouwbedrijf, Cascoland
Programma: 239 woningen, 400 m2 faciliteiten, parkeergarage
Adres: Jan van Schaffelaarplantsoen 2-16, Leeuwendalersweg 25-27, Vrouwengelukhof 1-165, 2-296
Stadsdeel: West

Waarom in de top 25?
Het complex is extreem energiezuinig en levert energie aan het net. De openbare binnentuin met vijvers fungeert als spons bij stortbuien. Uniek is dat de buurt al in een vroeg stadium heeft meegedacht bij de ontwikkeling.

Architect: Wiel Arets Architects
Opdrachtgever: Van der Valk
Samenwerking: Pieters Bouwtechniek (contractor)
Programma: 26,000 m2 hotel, catering
Adres: Tommaso Albinonistraat 200
Stadsdeel: Zuid

Waarom in de top 25?
Door de ligging van het hotel aan de ring A10 bestaat er veel geluidsoverlast, echter wordt dit opgevangen door een grote, groene wand naast de snelweg. Deze muur is bedoeld als tuin met een waterkanaal. Daarnaast bevinden er zich klimaatinstallaties, die behalve optimale koeling en verwarming ook de verdeling van restwarmte (uit de

koel- en vriesruimte van het hotel) regelen over de hotelkamers.

Architect: Office Winhov
Opdrachtgever: COD
Samenwerking: Slokker Bouwgroep (aannemer)
Programma: 45 woningen, commerciële ruimte, parkeergarage
Adres: Gaasterlandstraat 220-268, Zuidelijke Wandelweg 129-169, Hogelandplein 1
Stadsdeel: Zuid

Waarom in de top 25?
Bij de bouw is ingezet op duurzaamheid van materialen en een hoge kwaliteit baksteen en natuursteen, waardoor het gebouw lang meegaat.

De appartementen zijn voorzien van vloerverwarming en vloerkoeling, waarvan de benodigde energie voor een groot deel wordt gewonnen uit zonne-energie door middel van zonnepanelen en een warmtebron in de bodem.

Architect: TANGRAM architectuur en stedelijk landschap
Opdrachtgever: Stichting Cordaan
Samenwerking: Bouwbedrijf M.J. de Nijs en Zonen (aannemer)
Programma: 54 woningen, parkeergarage
Adres: Eemlandstraat 2-110
Stadsdeel: Zuid

Waarom in de top 25?
De sfeer van Zuidoever nodigt uit om te bewegen: het is licht, open en warm. De loopcircuits stimuleren ouderen met dementie en somatische aandoeningen om een actievere leefstijl te hebben. Daarnaast is de wandbekleding gemaakt van restmateriaal zoals hout, schors, kokosnoot, schelp, mossel, Himalayazout en mos.

Architect: Studioninedots
Opdrachtgever: Lingotto, Stichting Achmea Dutch Residential Fund
Samenwerking: Heddes Bouw & Ontwikkeling (aannemer)
Programma: 150 woningen, multifunctionele ontmoetingsruimte, kantoren, podium, catering, parkeergarage, verhoogde binnentuin; 24,300 m2
Adres: Delflandlaan 2
Stadsdeel: Nieuw-west

Waarom in de top 25?
Het gebouw vormt letterlijk een overbrugging tussen het centrum en Nieuw-West, omdat het door de verspringende verdiepingen het hoogteverschil tussen de omringende wegen overbrugt. Daarbij vormen de elementen licht en geluid de basis voor het ontwerp van Westbeat: de hoge, groene gevel fungeert bijvoorbeeld als geluidsbuffer.

Architect: MVRDV
Opdrachtgever: EDGE Technologies
Samenwerking: G&S Bouw, Boele & van Eesteren
Programma: 200 woningen, kantoren, commerciële ruimte, culturele ruimte, catering, parkeergarage
Adres: Beethovenstraat 309-781
Stadsdeel: Zuid

Waarom in de top 25?
Voor het groenontwerp tekende landschapsarchitect Piet Oudolf. Hij stelde een matrix samen om de juiste planten te selecteren voor elke groenbestemming in het gebouw. Hierbij is rekening gehouden met wind, onderhoud en hoogtes.

Architect: Olaf Gipser Architects
Opdrachtgever: Bouwgroep CPO Samenwerkers BSH20A, Heutink Groep
Samenwerking: SMARTLAND
Programma: 26 woningen, sociale ruimte, bedrijfsruimte, catering, gemeenschappelijke ruimte, parkeergarage
Adres: Ridderspoorweg 140-200, Boterbloemstraat 91-93, Johan van Hasseltkade 328-332
Stadsdeel: Noord

Waarom in de top 25?
Stories is modulair gebouwd met grotendeels biobased materialen. In samenwerking met SMARTLAND werd gewerkt aan de duurzame, groene en hemelwater vertragende aspecten van het gebouw, zoals begroeiing in de gevel.

Architect: Korth Tielens Architecten & Marcel Lok_Architect
Opdrachtgever: Heijmans Vastgoed
Samenwerking: DS Landschapsarchitecten
Programma: 80 woningen, sociale ruimte, gedeelde binnentuin, parkeergarage
Adres: Krommeniestraat 1-135, 2-4
Stadsdeel: West

Waarom in de top 25?
Bij het ontwerp van het gemeenschappelijke groen door DS Landschapsarchitecten is rekening gehouden met de stadsecologie. Het versterken van de biodiversiteit was daarbij een belangrijk uitgangspunt, wat zich geuit heeft in beplanting en daarmee voedselvoorziening voor dieren die mogelijk een thuis vinden in Spaarndammerhart.

Architect: Ronald Janssen Architecten, Bastiaan Jongerius Architecten
Opdrachtgever: HBB Groep, Edwin Oostmeijer Projectontwikkeling
Samenwerking: HBB Groep (aannemer), Buro Harro
Programma: 39 woningen, bedrijfsruimte, parkeergarage
Adres: Groenmarktkade 14-53, Marnixstraat 232
Stadsdeel: Centrum

Waarom in de top 25?
De nieuwbouwblokken van het project Groenmarkt creëren een omsloten, autovrij buurtplein. Daarnaast zijn de gevels zijn begroeid met planten en is hier ruimte voor vogels, vlinders en vleermuizen. Het dak van het Singelgrachtblok is als waterbufferende daktuin ingericht en er zullen zonnepanelen geplaatst worden om de vereiste energieprestatie te bereiken.

Architect: VURB Architects
Opdrachtgever: SCI Student Experience Real Estate I CV
Samenwerking: Pleijsier Bouw (aannemer)
Programma: 25,051 m² student hotel
Adres: Moermanskkade 71A
Stadsdeel: West

Waarom in de top 25?
Student Experience Minervahaven (SEM) scoort hoog op het gebied van energetische duurzaamheid. Samen met de lage temperatuur vloerverwarming, energiezuinige ledverlichting en andere ecologische maatregelen leverde de integrale benadering van duurzaamheid het certificaat BREEAM Excellent op.

Architect: Benthem Crouwel Architects
Opdrachtgever: EDGE Technologies, G&S Vastgoed
Samenwerking: G&S Bouw (aannemer)
Programma: 49,740 m2 multifunctionele kantoorgebouw, parkeergarage
Adres: Bijlmerdreef 106-108
Stadsdeel: Zuidoost

Waarom in de top 25?
Cedar kreeg de BREEAM certificering Outstanding. Door het gebouw naar de rand van het perceel te schuiven is vóór het gebouw een grote groene zone ontstaan, die gebouwen, bezoekers en bewoners met elkaar verbindt.

Architect: UNStudio
Opdrachtgever: BPD
Samenwerking: Royal HaskoningDHV (supervisie), Züblin (aannemer, HofmanDujardin (interieur)
Programma: 63,500 m² tech campus met 4,600 werkplekken, 7,500 m² appartementen, 1,500 m² publieke ruimte, fietskelder voor 2,500 fietsen en uitbreiding van bestaande parkeergarage
Adres: Oosterdokseiland
Stadsdeel: Centrum

Waarom in de top 25?
Het gebouw is een smart building, wat betekent dat gebruikers dankzij sensoren en slimme installaties hun eigen voorkeuren via een app kunnen invoeren in de ruimtes waarin zij werken of wonen. Daarnaast heeft het hele gebouw ledverlichting en 1.500 zonnepanelen en bevat het een groen atrium.

Architect: Team V Architectuur
Opdrachtgever: Lingotto
Samenwerking: Arup (technisch ontwerp), J.P. van Eesteren (aannemer), Francien van Kempen (ontwerp daktuin)
Programma: 55 woningen
Adres: Korte Ouderkerkerdijk 1P-1
Stadsdeel: Oost

Waarom in de top 25?
Een van de eerste grootschalige toepassingen van hout in hoogbouw is HAUT. Vanwege de natuurlijke vochtregulerende en isolerende werking heeft hout een positieve invloed op het binnenklimaat en het energiegebruik. Bovendien komt kruislaaghout uit duurzaam beheerde bossen, slaat het CO 2 op en kan het goed hergebruikt worden.

Architect: de Architekten Cie
Opdrachtgever: EDGE Technologies
Samenwerking: DS Landschapsarchitecten, G&S Bouw B.V. (aannemer)
Programma: 60,000 m² kantoren, 659 parkeerplekken
Adres: Basisweg 10
Stadsdeel: West

Waarom in de top 25?
EDGE Amsterdam is ontstaan na renovatie van een kantoorgebouw uit 1970 en bevat een overkoepelend glazen dal. Het multifunctionele dak is van groot belang bij de klimaatbeheersing. Het energiegebruik wordt aanzienlijk verkleind door de geoptimaliseerde bouwkern en kwalitatief hoogwaardige beglazing en ook op andere manieren wordt er rekening gehouden met het energiegebruik.

Architect: Orange Architects
Opdrachtgever: Amvest
Samenwerking: Ballast Nedam (aannemer), Site Urban Development, ABT, Felixx Landscape Architects en Floor Ziegler
Programma: 29,950 m², 270 woningen, publieke ruimte
Adres: Krijn Taconiskade 1
Stadsdeel: Oost

Waarom in de top 25?
Jonas heeft op verschillende vlakken duurzame keuzes gemaakt. Zo is het volledig energieneutraal en heeft het een grote hoeveelheid zonnepanelen op het dak. Andere voorbeelden zijn het opvangen van regenwater in de kelder (voor hergebruik als toiletspoeling), beplanting op het dakstrand (voor vertraagde afvoer van regenwater) en een bewegende waterlaag boven de canyon (die kan het glas koelen).’

Architect: BIG and Barcode Architects
Opdrachtgever: Sluishuis Development
Samenwerking: BESIX NL, Vorm Bouw, Bouwinvest
Programma: 46,000 m², 442 appartementen, jachthaven en ondergrondse parkeerplaatsen
Adres: Haringbuisdijk
Stadsdeel: Oost

Waarom in de top 25?
Ondanks zijn omvang heeft het Sluishuis een bescheiden voetafdruk: met onder andere driedubbelglas, zonnepanelen en warmtepompen produceert het gebouw bijna net zoveel energie als het gebruikt. Ook is er voor de bouw gebruikgemaakt van duurzame materialen.

Architect: OZ Architects
Opdrachtgever: Steenwell en VORM Ontwikkeling (projectontwikkelaar)
Samenwerking: StoneCycling, New Horizon
Programma: 21 appartementen
Adres: VOC-kade
Stadsdeel: Oost

Waarom in de top 25?
De Vijzel is een voorbeeld van circulaire bouw. Het beton in de dragende constructie is gemaakt van gevijzelde, hergebruikte materialen, bijvoorbeeld uit slooppanden. Daarnaast zijn de bakstenen gemaakt van hergebruikt materiaal, is het isolatiemateriaal biobased en heeft het gebruikte hout het FSC-keurmerk.

De groene architectuurgids bevat naast de top 7 trendsetters, 7 particuliere initiatieven, de top 25 groenste gebouwen en 7 toekomstige iconen ook een voorwoord van Arcam-directeur Indira van ’t Klooster, een reflectie van de redactieraad door Marleen van Driel (Rijnboutt) en Do Janne Vermeulen (Team V Architectuur) en essays van Bob Mantel (gemeente Amsterdam), Karin Westerink (Monumenten en Archeologie), Bjarne Mastenbroek (SeARCH), Thomas M. Rau (Rau Architects), Mantijn van Leeuwen (NIBE) en Sabine Lebesque (gemeente Amsterdam).

‘De groene architectuurgids van Amsterdam 2000-2025’ is te koop bij Arcam of te bestellen via onze online shop.